Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:44 pm ar 1 Rhagfyr 2020.
Rwy'n gwybod y bydd y Prif Weinidog yn ymwybodol, o'r gwaith ymchwil y mae wedi ei grybwyll, o effaith anghymesur COVID yn economaidd ar fenywod, ac yn enwedig teuluoedd un rhiant, sy'n tueddu i gael eu harwain gan fenywod. Mae'r taliad o £500 sydd ar gael i bobl ar incwm isel sy'n hunanynysu i'w groesawu yn fawr ac rydym ni'n gwybod ei fod yn gwneud gwahaniaeth mawr ac yn galluogi pobl i hunanynysu. Ond, wrth gwrs, nid yw'r taliad hwnnw, fel y mae pethau ar hyn o bryd, ar gael i rieni plant y mae'n rhaid iddyn nhw ynysu neu sy'n cael eu hanfon adref oherwydd bod eu cydweithwyr yn ynysu. Wrth siarad ag etholwr y diwrnod o'r blaen, dywedodd wrthyf, 'Beth wyf i fod i'w wneud? Rwy'n gwybod na ddylwn i fynd â'm plant i fod gyda fy mam, oherwydd rwy'n gwybod nad yw hynny'n ddiogel. Maen nhw i fod i aros gartref gyda fi, ond os nad wyf i'n mynd i'r gwaith, nid wyf i'n cael fy nhalu. Os byddaf yn gwneud cais am fudd-daliadau, byddaf yn aros wythnosau ac wythnosau cyn iddyn nhw ddod drwodd.'
A gaf i ofyn i'r Prif Weinidog heddiw a wnaiff ef edrych eto ar gymhwysedd ar gyfer y taliad hwn? Rydym ni i gyd yn sylweddoli nad oes gan Lywodraeth Cymru goeden arian hud, ond o ran blaenoriaethau, rwy'n gobeithio y byddai'r Prif Weinidog yn cytuno â mi bod galluogi rhieni, yn enwedig mamau sengl, i aros gartref gyda'u plant pan fydd yn rhaid i'r plant ynysu, yn rhywbeth y dylem ni i gyd weithio tuag ato, oherwydd ni fyddai'r un ohonom ni eisiau canfod ein hunain yn y sefyllfa honno lle mae'n rhaid i ni naill ai allu roi bara ar y bwrdd neu ddilyn y rheolau.