10. Dadl Fer: Pwysigrwydd cefnogwyr mewn digwyddiadau chwaraeon ar gyfer gwead cymdeithasol ein cymunedau — Gohiriwyd o 9 Rhagfyr

Part of the debate – Senedd Cymru am 7:05 pm ar 16 Rhagfyr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Andrew RT Davies Andrew RT Davies Conservative 7:05, 16 Rhagfyr 2020

(Cyfieithwyd)

Felly, mae'r llythyr yn dechrau drwy ddweud, 

Annwyl Brif Weinidog,

Rydym yn ysgrifennu fel swyddogion gweithredol ac uwch gynrychiolwyr rygbi, criced, rasio ceffylau a phêl-droed—y chwaraeon stadiwm elît yng Nghymru.

Mae chwaraeon yn rhan sylfaenol o fywyd Cymru. Mae'n rhoi ein cenedl ar y llwyfan byd-eang ac yn rhoi ymdeimlad o berthyn a hunaniaeth i gymunedau ledled Cymru. Rydym yn rhan o ddiwydiant sy'n cyflogi miloedd o bobl ledled y wlad, mae ein cyfraniad i economi, cyflogaeth a lles Cymru yn sylweddol, ond mae hyn bellach mewn perygl.

Rydym yn annog Llywodraeth Cymru i ailystyried ei dull o ddychwelyd cefnogwyr i'n meysydd chwaraeon gan gadw at fesurau cadw pellter cymdeithasol drwy dderbyn cynlluniau'r Awdurdod Diogelwch Meysydd Chwaraeon presennol— a byddaf yn cyfeirio ato fel 'SGSA' yn nes ymlaen— canllawiau a elwir yn "SGO2", ac i dynnu'r amrywiad "SG02W" y mae Llywodraeth Cymru wedi gofyn amdano yn ôl.

Ddydd Llun 30 Tachwedd, cynhaliwyd cyfarfod wyneb yn wyneb a rhithwir yn Stadiwm Dinas Caerdydd i ystyried y dull o ddychwelyd cefnogwyr i'n stadia gan gadw at fesurau cadw pellter cymdeithasol. Roedd cynrychiolwyr o Lywodraeth Cymru ac Undeb Rygbi Cymru, Cymdeithas Bêl-droed Cymru, rhanbarthau Cymru, criced Morgannwg, rasio ceffylau a chlybiau pêl-droed proffesiynol Cymru yn bresennol yn ogystal â SGSA, Cynghrair Bêl-droed Lloegr a'r grŵp cynghori ar ddiogelwch.

Nododd y cyfarfod gyhoeddiad arweiniad SGSA a elwir yn SG02, sy'n seiliedig yn gyffredinol ar fesurau lliniaru pellter cymdeithasol metr a mwy. Cyhoeddwyd arweiniad SGO2 yn dilyn ymgynghori helaeth, ac roedd yn sail i'r cynllunio manwl ar gyfer dychwelyd cefnogwyr i stadia Lloegr o 2 Rhagfyr, ac yn wir cafodd ei ganmol yn eang ac mae'r SGSA wedi'i rannu gyda gwledydd ledled y byd.

Gan fabwysiadu ymagwedd fwy gofalus, gofynnodd Llywodraeth Cymru i'r SGSA baratoi fersiwn o SG02 yn seiliedig ar bellter cymdeithasol o ddau fetr. Mae drafft (SG02W) wedi'i dderbyn a'i ddosbarthu, ond heb ei gyhoeddi. Rydym ni fel grŵp o gyrff llywodraethu cenedlaethol ac uwch glybiau yn annog tynnu'r drafft hwn yn ôl a bod Llywodraeth Cymru hefyd yn croesawu fersiwn uchel ei pharch SG02 ac yna'n caniatáu i ddigwyddiadau prawf gael eu cynnal gan ddefnyddio'r arweiniad hwn, a chynnal digwyddiadau cyn gynted â phosibl.

Rydym yn dweud hyn oherwydd er bod SG02 yn cyfyngu'r nifer ddisgwyliedig o gefnogwyr i rhwng 25% a 35% o'r capasiti yn dibynnu ar faint tyrfaoedd a chynlluniau stadiwm. Byddai'r fersiwn Gymreig yn lleihau'r capasiti ymhellach i lefel o dan 10% sydd i bob pwrpas yn cau ein busnesau i'r cyhoedd am gyfnod amhenodol.

Yn y cyfarfod, roedd pob sefydliad chwaraeon wedi'i siomi'n fawr gan y diffyg ymgynghori ymlaen llaw ac roedd y safbwynt diysgog a fabwysiadwyd gan swyddogion Llywodraeth Cymru yn ystod y cyfarfod yn peri pryder mawr i ni.

Mae'r sefyllfa'n ddifrifol; mae'r diffyg cynllun clir ar gyfer dychwelyd gwylwyr yng Nghymru yn creu risg wirioneddol o fethdaliad i'n chwaraeon. Rydym yn rheoli stadia a reoleiddir yn drwyadl, stadia sy'n cael eu goruchwylio gan yr SGSA sy'n cyhoeddi ein trwyddedau a'n tystysgrifau Diogelwch ar y cyd â'n Grwpiau Cynghori ar Ddiogelwch (yn cynnwys awdurdodau lleol, rheoli adeiladu a'r gwasanaethau brys).

Rydym yn parchu'r angen i ddychwelyd pan fydd yn ddiogel i wneud hynny— sy'n bwynt allweddol yn fy marn i— ac yn cydnabod yr angen i ddilyn y wyddoniaeth— eto, pwynt allweddol arall— ond yn tynnu sylw at amharodrwydd Llywodraeth Cymru i edrych ar "ateb wedi'i reoli a'i saernïo" nad yw'n bresennol yn y sectorau manwerthu, adeiladu, trafnidiaeth neu letygarwch. Bydd SG02W yn rhwystr sylweddol nad yw'n cynnig ateb pragmatig na chynaliadwy i ni ac er mwyn symud ymlaen credwn ei bod hi'n hanfodol cael dull tryloyw a chydweithredol o fynd ati gyda Llywodraeth Cymru ynghyd ag Iechyd Cyhoeddus Cymru.

Bydd hyn yn sicrhau ein bod ar y cyd yn gallu cynhyrchu cynllun clir ar gyfer digwyddiadau peilot ystyrlon ac yn dychwelyd cefnogwyr yn ddiogel i feysydd a digwyddiadau chwaraeon. Fe fyddwch hefyd yn ymwybodol iawn fod cefnogwyr chwaraeon Cymru yn gwylio'r hyn sy'n digwydd dros y ffin.

Ni fydd yr alwad i ddychwelyd cefnogwyr i gefnogi eu clybiau a thimau cenedlaethol ond yn parhau i gynyddu wrth i'r cyrff llywodraethu a chlybiau chwaraeon ddioddef heb gyfarwyddyd na chynllun hyfyw mewn cyfnod pan fo'u cyllid yn dadfeilio o'u blaenau.

I genedl sy'n fach o ran maint, mae Cymru'n gwneud yn llawer gwell na'r disgwyl yn y byd chwaraeon; rydym am weithio gyda Llywodraeth Cymru i sicrhau bod ein pobl, clybiau, busnesau a dyfodol chwaraeon yng Nghymru yn goroesi.

Felly, fel y nodwyd gennym ar ddechrau'r llythyr hwn, rydym yn galw ar Lywodraeth Cymru i dynnu SG02W yn ôl ac yn croesawu canllawiau cyhoeddedig SGSA, sef SG02, yn ymrwymo i dryloywder ar y wyddoniaeth a dull cydweithredol rhwng y cyrff chwaraeon, uwch glybiau, Iechyd Cyhoeddus Cymru a Llywodraeth Cymru er mwyn darparu cynllun clir ar gyfer digwyddiadau peilot ystyrlon a dychwelyd cefnogwyr yn ddiogel i feysydd chwaraeon.

Nawr, rwy'n sylweddoli bod y llythyr wedi'i ysgrifennu cyn y newidiadau i'r rheoliadau a gyhoeddwyd gan y Prif Weinidog heddiw. Ond yn sicr, rywbryd yn y dyfodol, gobeithio y gwelwn ddychwelyd at elfen o normalrwydd—boed yn normal newydd neu'r normal blaenorol roeddem yn ei gymryd yn ganiataol. Ond mae'n hanfodol fod clybiau fel y rhai y soniais amdanynt ar ddechrau fy nghyflwyniad—ac yn wir, clybiau ar lawr gwlad—yn deall sut y gall y pyramid chwaraeon sy'n creu'r teulu chwaraeon yng Nghymru ddechrau gweld cefnogwyr yn dychwelyd i gefnogi'r clybiau sydd mor hoff ac annwyl ganddynt, yn ogystal â mathau eraill o chwaraeon, fel rasio ceffylau a Devils Caerdydd.

Felly, rwy'n gobeithio y bydd y Gweinidog yn gallu ymateb i'r llythyr agored hwn—mae'n llythyr agored sydd ar gael i'r cyhoedd—oherwydd mae wedi bod yn nwylo Llywodraeth Cymru ers peth amser bellach, a rhoi ymateb llawn, fel y gallwn ddeall a oes unrhyw symudiad gan Lywodraeth Cymru i ymateb a hwyluso mesurau o'r fath pan fydd y wyddoniaeth yn caniatáu a phan fydd rheoliadau'n caniatáu yma yng Nghymru. Diolch yn fawr iawn.