Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 3:46 pm ar 16 Rhagfyr 2020.
Ie, Mark, rwy'n llwyr rannu eich ymrwymiad i adeiladu nifer fawr o dai cymdeithasol mor gyflym ag y gallwn. Mae tai yn flaenoriaeth allweddol i'r Llywodraeth a dyna pam rydym wedi buddsoddi'r swm mwyaf erioed o £2 biliwn mewn tai yn ystod tymor y Llywodraeth hon. Rydym hefyd wedi bod yn gyson yn ein neges mai tai cymdeithasol yw ein prif flaenoriaeth, a dyna pam mai dyma'r elfen unigol fwyaf o'n hymrwymiad i ddarparu'r 20,000 o dai fforddiadwy ychwanegol yn ystod y tymor hwn o Lywodraeth, ac rwy'n hyderus iawn ein bod wedi gwneud hynny.
Yr hyn sy'n drist am y pandemig yw y byddem wedi darparu cryn dipyn yn fwy na hynny oni bai am y pandemig. Ond serch hynny, yn wahanol i'r ystadegau rydych newydd eu darllen, mae ein datganiad ystadegol diweddaraf—datganiad ystadegol y Llywodraeth—yn dangos bod awdurdodau lleol wedi adrodd bod 2,592 o dai fforddiadwy ychwanegol wedi cael eu darparu ledled Cymru, sy'n gynnydd o 12 y cant o'i gymharu â'r flwyddyn flaenorol a'r cyfanswm blynyddol uchaf hyd yma. Mae cyfanswm o 13,142 o dai fforddiadwy ychwanegol wedi'u darparu rhwng 2016 a 2019, ac mae'r arwyddion cynnar yn dangos y bydd 2019-20 yn gweld cynnydd sylweddol yn y ddarpariaeth well yn 2018-19. Yn 2019-20, gwnaethom fuddsoddi dros £137 miliwn mewn grantiau tai cymdeithasol a thros £25 miliwn mewn grantiau cyllid tai i gefnogi'r ddarpariaeth o dai cymdeithasol ledled Cymru. Ac mae £89 miliwn arall wedi'i gyllidebu eleni.
Yn ogystal â hynny, rydym yn buddsoddi £75.1 miliwn o gyllid refeniw dros 29 mlynedd o dan y rhaglen grant tai fforddiadwy i gynorthwyo awdurdodau tai lleol i adeiladu cartrefi cyngor newydd. Disgwylir i tua 400 o gartrefi cymdeithasol newydd gael eu hariannu drwy'r fenter newydd hon ledled Cymru. Rydym eisoes wedi rhoi £40 miliwn i gynghorau yng Nghymru i helpu perchnogion eiddo i wneud defnydd o'u heiddo gwag, a hyd yma, rydym wedi buddsoddi tua £90 miliwn mewn atebion tai arloesol o dan ein rhaglen tai arloesol. Bydd buddsoddiad pellach yn y rhaglen eleni i gyflymu ein huchelgeisiau i adeiladu cartrefi cymdeithasol carbon isel o ansawdd uchel sy'n effeithlon o ran ynni ar raddfa fawr ac yn gyflym. A chyhoeddais £25 miliwn yn ddiweddar ar gyfer cronfa arbennig y rhaglen dai arloesol ar gyfer dulliau adeiladu modern, fel rwyf newydd ei drafod gyda fy nghyd-Aelod, Joyce Watson, a chronfa o £19.5 miliwn ar gyfer y rhaglen ôl-osod er mwyn optimeiddio, rwyf newydd ei disgrifio yn yr ateb hwn.
Cyhoeddwyd ein hystadegau diweddaraf ar adeiladu tai yng Nghymru rhwng mis Hydref a mis Rhagfyr 2019 ar 5 Mawrth 2020. Yn ystod y 12 mis hyd at ddiwedd mis Rhagfyr 2019, roedd gwaith wedi dechrau ar gyfanswm o 6,129 o anheddau newydd, sydd 2 y cant yn uwch na'r 12 mis hyd at ddiwedd mis Rhagfyr 2018. Ac yn ystod y 12 mis hyd at ddiwedd mis Rhagfyr 2019, cwblhawyd cyfanswm o 6,071 o anheddau newydd, sydd 4 y cant yn uwch na'r 12 mis hyd at fis Rhagfyr 2018.