Part of the debate – Senedd Cymru am 1:03 pm ar 30 Rhagfyr 2020.
Diolch. Ar eich cwestiwn olaf, mae'n rhaid i mi ddweud y byddaf yn hapus i wneud hynny a chael trafodaeth bellach gydag adran y prif swyddog meddygol ynghylch gwarchod a theuluoedd a chyngor y dylem ei roi i bobl ynglŷn â'r ffordd orau o ddiogelu eu hunain a'u hanwyliaid. Rwy'n cydnabod bod pryderon gwirioneddol gan bobl.
Wrth symud i lefel 4 cyn y Nadolig, rwy'n credu bod y newid a wnaethom wedi'i gyfiawnhau. Rwy'n credu'n bendant mai dyna'r peth iawn i'w wneud. Nid wyf eto wedi gweld y mesurau sy'n cael eu rhoi ar waith yn Lloegr, ac rwy'n llwyr ddisgwyl y bydd mwy o gymunedau'n symud i gyfyngiadau ar lefelau uwch oherwydd realiti lledaeniad y feirws, a'r realiti y gallai rhannau o'n system gofal iechyd gael eu gorlethu oni bai ein bod yn rhoi camau ychwanegol ar waith. Ni allwn ddisgwyl i'n staff redeg drwy waliau brics ar ein rhan am dri mis arall. Mae angen i bob un ohonom fod yn rhan o wneud y peth iawn. Mae hynny'n cynnwys y Llywodraeth, ond mae'n cynnwys y cyhoedd hefyd.
Ar yr amrywiolyn newydd a dychwelyd i'r ysgol, rwyf wedi comisiynu gwaith pellach gan y grŵp cyngor technegol i ddeall nid yn unig yr effaith ar drosglwyddiad a phlant, ond i ddeall beth y mae'n ei olygu o ran pa mor ddiogel yw amgylchedd yr ysgol, oherwydd er bod pobl ifanc yn eu harddegau yn enwedig yn gallu dal y feirws a'i drosglwyddo i eraill, maent hwy eu hunain yn annhebygol iawn o ddioddef niwed mewn gwirionedd. Fodd bynnag, gwn fod pryderon i bobl sy'n gweithio mewn ysgolion, ond nid oes gennym unrhyw dystiolaeth wirioneddol fod unrhyw fath o lefel sylweddol o drosglwyddo gan ddisgyblion i staff, ac rwy'n credu bod hynny'n dangos pa mor llwyddiannus y bu ein hysgolion, ac mae'n gadarnhaol iawn iddynt hwy, o ran cael amgylchedd dysgu sy'n ddiogel rhag COVID. Yr hyn a welwn, serch hynny, yw rhywfaint o drosglwyddo rhwng aelodau staff a'i gilydd, ac mae hynny'n ymwneud â phobl yn dilyn y gofynion yn eu gweithle eu hunain i gadw eu hunain a chydweithwyr yn ddiogel, ac mae hefyd yn ymwneud â sicrhau nad oes cymysgu y tu allan i'r ysgol yn digwydd hefyd, a dyna pam y mae'r cyfnod aros gartref mor bwysig i ni.
Yr hyn sy'n wahanol am yr wythnos olaf cyn y Nadolig, pan wnaethom symud pob ysgol uwchradd i ddysgu o bell, yw bod manwerthu nad yw'n hanfodol ar agor am gyfnod o amser yn yr wythnos honno. Mae'n wir hefyd nad oedd gennym ofyniad i aros gartref, i bobl adael eu cartrefi at ddibenion hanfodol yn unig. Felly, rydym yn gweithredu mewn cyd-destun gwahanol iawn wrth symud i mewn i'r flwyddyn newydd, gyda'r dychweliad graddol y cytunwyd arno, o'i gymharu â'r wythnos olaf ym mis Rhagfyr. Ond rwy'n credu y bydd yr ymchwil rwyf wedi'i chomisiynu gan y grŵp cyngor technegol, yr hoffwn ei chyhoeddi cyn gynted â phosibl, yn helpu i roi mwy o hyder nid yn unig i staff, oherwydd rwy'n awyddus i staff gael hyder i ddychwelyd i'r ysgol, ond hyder i rieni a dysgwyr hefyd y byddant yn gallu cael addysg a dysgu wyneb yn wyneb, oherwydd gwyddom fod hynny'n hanfodol bwysig nid yn unig er mwyn cael ymdeimlad cyffredinol o les ac iechyd meddwl, ond i gael cymwysterau da ar ddiwedd y flwyddyn hon hefyd, ac ni fyddwn am weld hynny'n cael ei beryglu, os yw'n bosibl o gwbl. Fel erioed, os bydd y dystiolaeth yn newid, bydd angen inni ystyried beth y mae hynny'n ei olygu i ni a'r penderfyniadau a wnawn. Rwyf eisiau sicrhau'r Aelod fy mod yn cael sgyrsiau rheolaidd nid yn unig gyda'n prif swyddog meddygol a'n cynghorwyr gwyddonol, ond sgyrsiau rheolaidd hefyd gyda'r Gweinidog addysg, i sicrhau ein bod yn deall sut y mae ein cynlluniau'n symud, gan gynnwys y cynlluniau ar gyfer cynnal profion cyfresol ar blant oedran ysgol uwchradd sy'n mynd yn ôl i'r ysgol o fis Ionawr y flwyddyn nesaf.