5. Beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i helpu ysgolion i ddod o hyd i ffyrdd mwy arloesol o ddarparu addysg yng nghyd-destun y cyfyngiadau a ddaw yn sgil atal y pandemig? OQ56106

Diolch, Jenny. Drwy gydol y pandemig, rydym wedi darparu ystod eang o adnoddau ar Hwb, ac mae'r rhain yn parhau i gael eu datblygu i gefnogi ysgolion. Rydym yn parhau i gasglu arferion a dulliau cadarnhaol gan ysgolion, gan eu cyhoeddi ar ein tudalennau 'Rhannu ein profiadau', ac rydym yn bwriadu manteisio ar bob cyfle i gefnogi arloesedd.

Gwych. Cyn i'r holl ddisgyblion ddychwelyd yn nhymor yr hydref, gwn fod Estyn wedi cyhoeddi dogfen yn coladu'r arferion da a ddatblygwyd gan lawer o ysgolion, a gwn fod rhai ysgolion yng Nghaerdydd wedi croesawu'r profiadau dysgu awyr agored fel rhan o'r rhaglen adfer llesiant. Ond cefais sioc o ddysgu'n ddiweddar am adwaith gelyniaethus aelodau o'r cyhoedd i un ysgol yn mynd â swigen ddosbarth i'r cae chwarae lleol, a oedd yn eithaf brawychus o ystyried y diffyg dealltwriaeth o'r hyn sydd ei angen ar blant.

Gan fod yn rhaid i ni droi'n ôl at ddysgu o bell yn awr, mae gan rai ysgolion gynlluniau dysgu cyfunol sydd wedi'u llunio'n dda iawn, gan gynnwys gwersi ar-lein priodol gyda grwpiau gwahaniaethol o ddisgyblion, yn dibynnu ar eu lefelau dysgu, ond mae eraill—. Dywedwyd wrth un athro nad oedd modd gwneud gwersi ar-lein oherwydd mater yn ymwneud â diogelu. Rwy'n ymwybodol fod gennym yr holl wybodaeth wych hon ar Hwb, sy'n destun cenfigen i athrawon yn Lloegr, ond serch hynny mae'n siŵr y bydd ymarfer yn dameidiog, o ystyried bod gan rai ysgolion gyfrifoldebau sylweddol iawn mewn perthynas â diogelu ac amddifadedd ymhlith llawer o'u disgyblion. Roeddwn yn meddwl tybed beth y gallwn ei wneud yn awr i sicrhau bod y consortia ac Estyn yn mynd ati o ddifrif i rannu'r arferion gorau ac yn rhoi'r gefnogaeth fwyaf i'r rheini sydd â'r heriau mwyaf, gan gyfeirio'n ôl at yr hyn roedd Llyr Gruffydd yn ei ddweud yn gynharach.

A gaf fi ei gwneud yn gwbl glir, er y dylid cynnal asesiad risg a rhoi cymorth a hyfforddiant i staff, nad oes dim yng nghanllawiau Llywodraeth Cymru sy'n atal ysgolion rhag cyflwyno gwersi byw? Yn wir, mae'r gwersi byw hynny'n digwydd bob dydd yng Nghymru. Maent yn digwydd yn ddiogel ac maent yn gweithio'n dda, ac mae mwy a mwy o ysgolion yn croesawu'r elfen honno o ddysgu o bell fel rhan o'u darpariaeth ac fel rhan o'u cynnig. Felly, nid oes dim i atal hynny rhag digwydd, ac mae cefnogaeth ac arweiniad clir iawn ar gael i arweinwyr ac addysgwyr ysgolion i alluogi hynny i ddigwydd. Rydych yn llygad eich lle. Rwy'n cael sgyrsiau wythnosol gyda chymheiriaid yn yr awdurdodau addysg lleol fel y gallwn gydweithio i nodi ysgolion lle ceir pryderon neu drafferthion, ac i allu sicrhau eu bod yn cael eu cefnogi gan y consortia rhanbarthol gyda'u datblygiad proffesiynol i fynd i'r afael â'r materion hyn. Deallaf hefyd fod gwersi byw yn creu heriau penodol i rieni, fel sy'n wir gyda dysgu o bell yn gyffredinol, felly mae adnoddau ar gael ar Hwb unwaith eto i rieni ddeall sut i ddefnyddio Hwb, sut i fewngofnodi, sut i gael mynediad am ddim at feddalwedd Adobe, mynediad am ddim at feddalwedd Microsoft Office, ac mae'n bwysig cydnabod bod y deunydd cymorth hwnnw ar gael yn Gymraeg ac yn Saesneg yn ogystal ag amryw o ieithoedd cymunedol hefyd i sicrhau y gall pob rhiant gael cyfle i ddefnyddio'r cymorth hwnnw.

Weinidog, a gaf fi fanteisio ar y cyfle hwn i'ch gwahodd i longyfarch ysgol arbennig Headlands ym Mhenarth, sydd wedi cael gwobr cydnabyddiaeth o ragoriaeth yn ddiweddar gan Uchel Siryf De Morgannwg oherwydd y ffordd arloesol y mae wedi ymateb i'r pandemig, yn enwedig ym maes dysgu o bell a dysgu cyfunol? Un o'r pethau allweddol oedd allgymorth gweithredol, boed yn alwadau ffôn, Zoom neu Teams, fel bod rhieni a phlant sydd efallai'n cael anhawster arbennig i gael mynediad at addysg o'r fath yn cael y math o gymorth arbenigol y mae athrawon yn ei roi yn naturiol yn yr ystafell ddosbarth i'r disgyblion sydd angen ychydig o anogaeth a chymorth ychwanegol, ac mae angen i ni sicrhau bod y sgil allweddol hwnnw'n cael ei ddefnyddio'n briodol.

David, rwy'n awyddus iawn i longyfarch a mynegi fy niolch diffuant i Headlands, sy'n rhagorol yn y ffordd y maent wedi ymateb mor rhagweithiol a chyda sgil ac arloesedd gwych i gefnogi eu dysgwyr a'u teuluoedd ar yr adeg hon. Gwn eu bod hwy ac eraill yno yn awyddus iawn i allu rhannu eu harferion da, eu gwybodaeth a'u sgiliau, fel y gall ysgolion eraill ymateb mewn ffyrdd tebyg. Rydym yn gofyn cymaint gan ein system addysg ar hyn o bryd, a thra gallwn rannu'r arferion da hynny, mae'n arbed addysgwyr unigol rhag gorfod ailddyfeisio'r olwyn, ac yn aml, ystyrir mai cefnogaeth rhwng cymheiriaid yw'r cymorth mwyaf gwerthfawr. Nid yw'n fygythiol, nid yw'n cwestiynu galluoedd pobl, ac yn aml felly, cymorth rhwng cymheiriaid yw'r ffordd fwyaf priodol o ysgogi newid a sbarduno gwelliant.