3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Frechiadau COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:04 pm ar 26 Ionawr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 3:04, 26 Ionawr 2021

Diolch, Dirprwy Lywydd. Diolch am y datganiad hefyd. Gaf i'n gyntaf ddiolch o waelod calon i bob un—yn feddyg, yn nyrs, yn weithiwr brechu arall, yn weinyddwr yn ein byrddau iechyd ni—sy'n gweithio mor galed i drio brechu y boblogaeth? Mae'n amlwg bod yna gyflymu wedi bod, ac rydym ni i gyd yn gallu croesawu hynny, ond mae yna gryn ffordd i fynd.

O ran y methiant yma i daro'r targed o frechu 70 y cant o bobl dros 80, ydych, rydych chi'n hollol iawn, Weinidog, ein bod ni eisiau gwybod a oeddech chi wedi taro'r targed. 'We didn't quite make it', meddech chi. Ond y ffigur gan Iechyd Cyhoeddus Cymru, wrth gwrs, ydy 52.8 y cant. Nid 'didn't quite make it' ydy hynny, gadewch inni fod yn onest, hyd yn oed os oes yna beth data yn dal angen eu bwydo i'r system. Ac os caf i ddweud, dwi ddim yn meddwl bod beio eira dros y Sul yn dal dŵr, waeth faint o broblem gwnaeth yr eira, wrth gwrs, greu mewn rhai ardaloedd; y broblem oedd eich bod chi yn dal ar 24 y cant o bobl dros 80 oed ganol yr wythnos diwethaf, ac mi oedd yna ormod o fynydd i'w ddringo. Ond, fel dwi'n ei ddweud, dwi'n falch bod pethau yn symud i'r cyfeiriad iawn.

Rydych yn dweud bod 67 y cant o breswylwyr cartrefi gofal wedi'u brechu. Dwi braidd yn bryderus am y ffigur yna, mae'n rhaid i fi ddweud. Mae e'n swnio'n isel i fi, o ystyried mor fregus ydy'r grŵp yna. Ac mae hefyd yn ymddangos bod yna gryn wahaniaeth o ardal i ardal. Mae o'n grŵp ddylai fod yn reit hawdd i'w gyrraedd. Yn ardal bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr, er enghraifft, roedden nhw'n dweud ddoe bod brechu wedi'i gwblhau mewn 180 allan o'r 200 cartref gofal yn y rhanbarth, a bod dros 90 y cant o'r preswylwyr wedi cael eu brechu. Maen nhw hefyd yn dweud bod dros 90 y cant o staff iechyd rheng flaen a staff gofal wedi'u brechu—eto, 74 y cant o staff gofal ydy'r canran Cymru gyfan rydych chi wedi'i ddyfynnu heddiw. Allwch chi ddweud beth ydych yn ei wneud i drio lefelu pethau ar draws Cymru i godi pethau i fyny i'r canrannau rydym ni wedi'u clywed gan Betsi Cadwaladr?

Dwi'n falch bod cymaint o feddygfeydd teulu yn rhan o'r broses rŵan, a'ch bod chi wedi pasio y 250 o feddygfeydd oedd yn darged gennych chi. Yn gyffredinol, rydych chi'n dweud bod capasiti wedi cynyddu, sy'n dda o beth. Mae'n dal yn gwestiwn gen i pam na adeiladwyd y capasiti dros y misoedd yn arwain at pan ddaeth y brechiad ar gael. Ac mi ddywedsoch chi wrth sôn am y gwahanol rannau o ofal sylfaenol sy'n cymryd rhan bellach: