Part of the debate – Senedd Cymru am 3:59 pm ar 26 Ionawr 2021.
Diolch, Jenny. Rhaid inni fod yn onest a chydnabod, wrth symud at y dull hwn, fod risgiau y bydd angen inni fynd ati i'w lliniaru, ac nid oes diben esgus fel arall. Weithiau, mae pwyslais mawr yn y ddadl hon am ddyfarnu cymwysterau ar yr awgrym mai dyma'r modelau symlaf a thecaf, ond, mewn gwirionedd, wrth siarad â phobl ifanc, mae llawer o bobl ifanc sydd â phryderon y gallai rhagfarn fwriadol neu anfwriadol effeithio ar eu canlyniadau, fel y dywedoch chi. A gwyddom o'r gwaith effaith ar gydraddoldeb a wnaed ar system y llynedd fod y rheini'n faterion gwirioneddol y bydd angen inni weithio'n galed i'w goresgyn.
Felly, os caf i amlinellu tair ffordd yn unig—y cyntaf o dair ffordd y byddwn yn ceisio gwneud hynny. Yn gyntaf, mabwysiadu fframwaith asesu cenedlaethol y bydd angen i bob ysgol weithio ynddo. Yn ail, hyfforddiant—felly, sicrhau bod canolfannau'n ymwybodol o'r heriau posib hyn o ran tegwch a chydraddoldeb a sicrhau y cymerir camau wrth hyfforddi staff a'u bod yn ymwybodol o hynny ac yn gallu gweithredu'n unol â hynny. Yn drydydd, mae ynglŷn â deunyddiau ar gael sydd wedi'u sicrhau gan CBAC o ran cydraddoldeb, y cyfeiriais atyn nhw yn gynharach. Rwy'n siŵr y bydd llawer o bobl yn y Siambr hon yn ymwybodol, ond, wrth osod papur arholiad, fe roddir llawer iawn o sylw i gynllunio cwestiynau sy'n ceisio bod mor agored a chynhwysol â phosib, siarad am sefyllfaoedd y gall pob plentyn uniaethu â nhw, siarad am gysyniadau neu sefyllfaoedd y bydd plant o bob rhyw ac o bob cefndir yn gyfarwydd â nhw. Os gofynnir i chi ysgrifennu darn creadigol am wyliau tramor pan nad ydych chi erioed wedi cael y moethusrwydd o fod ar wyliau tramor—. Dyma'r pethau a'r prosesau meddwl sy'n sail i gynllunio papurau a chwestiynau arholiad, gan felly sicrhau bod cyfres o bapurau a deunyddiau asesu sydd wedi'u haddasu i sicrhau cydraddoldeb ar gael i bob ysgol y gall ysgolion eu defnyddio wedyn, gan wybod y buont drwy'r broses honno, yw un o'r ffyrdd y gallwn ni liniaru'r risgiau yr ydych chi yn briodol iawn yn cyfeirio atyn nhw.