7. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Cyflenwad a chyflwyno brechlynnau COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:49 pm ar 27 Ionawr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Conservative 4:49, 27 Ionawr 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd, ac a gaf fi ddiolch i'r holl Aelodau am eu cyfraniadau? Nid oes neb yn awgrymu bod hyn yn hawdd, a dyna pam na ddylai llongyfarch Llywodraeth y DU ar sicrhau cyflenwadau mor gyflym fod wedi bod yn anodd iawn. Ond mae arnaf ofn, Weinidog, eich bod chi a'r Prif Weinidog wedi gwneud hyn yn brofiad llawer mwy dyrys nag oedd angen, oherwydd y cyfathrebu gwael ynghylch eich cynlluniau, fel y nododd Laura Jones. Credaf mai'r peth lleiaf y gallwch ei wneud yw cael hynny'n iawn, oherwydd mae angen i'n hetholwyr ymddiried ynoch. Mae ein hen fyrddau iechyd yn ymdopi â hyn; maent yn gorfod dargyfeirio amser gwerthfawr i ateb cwestiynau etholwyr ar hyn i gyd oherwydd eich negeseuon canolog—er enghraifft, un etholwr sy'n ysgrifennu, 'Mae fy nhad wedi cael llythyr gan y GIG yn ei hysbysu y bydd ei feddygfa'n rhoi gwybod iddo pa bryd y mae i fod i gael y brechlyn. Mae gan y feddygfa nodyn ar ei gwefan yn dweud y byddant yn cael eu hysbysu gan y GIG pan fyddant i fod i gael y brechlyn.' Mae cyngor y GIG ar osgoi sgamiau yn dweud:

Mae'r brechlyn COVID-19 yn rhad ac am ddim

Ni fyddwn byth yn gofyn am ddogfennau personol i brofi pwy ydych chi, er enghraifft eich pasbort, trwydded yrru, biliau neu slipiau cyflog.

Ond mae'r llythyr sy'n eich gwahodd i'r ganolfan frechu torfol yn dweud, 'Pan fyddwch chi'n mynychu, dewch â rhyw fath o brawf gyda chi, er enghraifft eich pasbort, trwydded yrru neu fil cyfleustodau yn eich enw i brofi mai chi ydych chi.'

Brechiadau i staff ysgol sy'n rhoi gofal personol i ddisgyblion sydd ei angen—a oes gwir angen imi fynd drwy'r tair fersiwn o'r cyhoeddiad hwnnw? Neu'r cwestiwn ynglŷn â hawl myfyrwyr ar leoliadau gwaith ym maes iechyd i gael brechiadau—nawr, yn amlwg, nid oedd prifysgolion yn gwybod beth oedd yn digwydd ar y pryd, ac nid ydynt yn gwybod hynny o hyd. Heddiw, clywn hyn mewn llythyr gan brifysgol yng Nghymru at fyfyriwr: 'Rwy'n ymwybodol fod rhai ohonoch wedi cael brechiadau COVID-19 tra ar leoliad, ond ar hyn o bryd nid oes gennym ddata ar y nifer sy'n manteisio ar frechlynnau i fyfyrwyr a hoffem gael rhagor o wybodaeth am hyn'. Ar ben hynny, mae gennym y sefyllfa hurt fod y broses o ddarparu'r brechlyn yn cael ei harafu fel nad yw'r rhai sy'n rhoi brechlynnau'n sefyll o gwmpas yn cicio'u sodlau, a 42,000 o bobl dros 80 oed yn aros am eu pigiadau oherwydd eira. Nid wyf yn credu hynny—rwy'n credu bod Angela Burns wedi'ch dal chi ar hynny.

Felly, nid oes dianc rhag y ffaith bod Cymru wedi llusgo ar ôl gwledydd eraill y DU ar hyn—mawredd, rydych chi wedi bod yn gwthio i ddal i fyny y dyddiau diwethaf hyn, ond rydych chi'n dal ar ei hôl hi, fel y nododd Mark Reckless. Rydym i gyd yn dweud 'diolch' enfawr i'r rhai sydd wedi cael eu dargyfeirio i wneud y gwaith hwn ac sy'n gwirfoddoli mewn rolau cymorth, ond gallech fod wedi arbed llawer o ofid i chi'ch hun a'n hetholwyr drwy benodi Gweinidog dros dro i fod â chyfrifoldeb penodol dros y rhaglen frechu. Rydych wedi clywed heddiw gan Janet Finch-Saunders pa mor anghyson yw'r gwaith o'i chyflwyno wedi bod. Er gwaethaf eich—[Anghlywadwy.]—nid yw'n saith diwrnod yr wythnos ym mhobman. Ond fel y dywed Jenny Rathbone, os nad dyna sut y mae Llywodraeth yn gweithio, mae'n ei gwneud yn glir mai chi, Weinidog, sy'n gyfrifol am y methiannau yma.