7. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Cyflenwad a chyflwyno brechlynnau COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:41 pm ar 27 Ionawr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:41, 27 Ionawr 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n croesawu'r cyfle i drafod cyflwyno'r rhaglen frechu COVID heddiw. Y rhaglen frechu yw ein prif flaenoriaeth, ac rydym yn gwneud popeth yn ein gallu i frechu cynifer o bobl â phosibl cyn gynted ac mor ddiogel â phosibl gyda'r lleiafswm o wastraff. Dylem i gyd ystyried pa mor bell rydym wedi dod mewn cyfnod mor fyr. Dim ond ym mis Rhagfyr y cymeradwywyd y brechlynnau rydym yn eu defnyddio, gyda Pfizer ddechrau mis Rhagfyr a'r diweddaraf, Rhydychen-AstraZeneca, lai na mis yn ôl.

Yng Nghymru, rydym bellach yn darparu'r rhaglen frechu sy'n tyfu gyflymaf yn y DU, gyda'r gyfradd gyflymaf dros yr wythnos ddiwethaf yn unrhyw wlad yn y DU, ac rydym yn gwneud hynny'n unol â chyngor y Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu, ac ni fyddwn yn diystyru cyngor arbenigol annibynnol y Cyngor ar Imiwneiddio a Brechu, Iechyd Cyhoeddus Cymru a'r prif swyddog meddygol. Mae'r cyngor ar grwpiau blaenoriaeth yn seiliedig ar ddiogelu ac achub y nifer fwyaf o fywydau sy'n bosibl, ac nid wyf yn mynd i wyro oddi wrtho. Cwblhawyd llawer iawn o waith yn genedlaethol ac yn lleol cyn y gellid brechu unrhyw gleifion yn ddiogel ac yn gyfreithiol, gan gynnwys creu ac yna defnyddio hyfforddiant ar frechlynnau penodol, cyfarwyddiadau a phrotocolau ar gyfer grwpiau o gleifion, canllawiau proffesiynol ac adnoddau gwybodaeth cleifion. Ni all hyn ddigwydd cyn i frechlynnau gael eu cymeradwyo a chyn bod eu priodoleddau'n hysbys.

Erbyn heddiw, rydym wedi brechu o leiaf 312,305 o bobl yng Nghymru. Dyna gynnydd o fwy na 22,700 ar ffigurau ddoe. Mae hynny bron yn un o bob 10 o'n poblogaeth, a diolch i ymdrech anferthol pawb sy'n gysylltiedig. Dyma'r her fwyaf rydym wedi'i hwynebu fel cenedl mewn adeg o heddwch, ac mae cynllunio, logisteg a pharatoi'r bobl sy'n rhan o'r ymdrech wedi bod yn waith aruthrol. Ac mae gennym gynllun cadarn ar gyfer cyflawni. Mae cyflwyno brechlyn AstraZeneca ac ymwneud gofal sylfaenol yn ei ddarparu wedi golygu ein bod wedi gallu cyflymu'r broses o ddarparu brechlynnau'n sylweddol, yn enwedig dros y pythefnos diwethaf, ac rydym bellach yn brechu rhywun bob pum eiliad, sy'n ffigur syfrdanol ac yn dweud rhywbeth wrthych am gyflymder ein darpariaeth yma yng Nghymru.

Gwnaethom gyrraedd dau nod yn ein strategaeth frechu yr wythnos diwethaf drwy gynnig eu dos cyntaf o'r brechlyn i holl staff rheng flaen gwasanaeth ambiwlans Cymru. Gwnaethom hefyd ragori ar ein nod ar gyfer diwedd mis Ionawr i gael mwy na 250 o bractisau meddygon teulu i ddarparu'r brechlyn. Cyhoeddais ddydd Llun fod gennym o leiaf 329 o leoliadau meddygon teulu a thros 300 o bractisau'n ymwneud â rhedeg clinigau brechu. Mae ein dull o weithredu yn cynnwys pob gweithiwr proffesiynol gofal sylfaenol, gan gynnwys deintyddion, optometryddion a fferyllwyr yn ogystal â meddygon teulu yn rhan o'r gwaith o gyflwyno'r rhaglen frechu. Mae hyn yn cynnwys cynllun peilot fferylliaeth gymunedol, canolfannau brechu cymunedol, ac ers y penwythnos diwethaf, clystyrau o bractisau meddygon teulu'n rhedeg clinigau mewn cymunedau lleol. Ac fe roddodd y tri chlwstwr o bractisau meddygon teulu a oedd yn gweithredu y penwythnos diwethaf dros 3,000 o frechiadau gyda'r brechlyn Pfizer, er gwaethaf yr eira. Mae llawer o'r rheini, wrth gwrs, yn y grŵp blaenoriaeth i bobl dros 80 oed. Mae hwn yn gam sylweddol ymlaen o ran cynyddu ein gallu i ddarparu'r brechlyn y tu allan i ganolfannau brechu torfol ac yn nes adref, yn enwedig yn y cymunedau lle mae mynediad at y canolfannau mwy o faint yn anodd. Bydd byrddau iechyd yn parhau i weithio gyda phractisau meddygon teulu ledled Cymru i weld a ellir cyflwyno hyn yn ehangach ac i adeiladu capasiti a chyflymder pellach ar gyfer darparu'r brechlyn Pfizer. Ac rydym hefyd yn gwneud cynnydd cadarn tuag at ein nod nesaf—sef cynnig brechlyn i holl breswylwyr a staff cartrefi gofal erbyn diwedd y mis hwn. Ar hyn o bryd rydym yn brechu tua 1,000 o breswylwyr cartrefi gofal bob dydd ar gyfartaledd. Eisoes mae dros 11,000 o breswylwyr cartrefi gofal fan lleiaf, neu bron i 70 y cant o'r grŵp blaenoriaeth hwn o leiaf, eisoes wedi cael eu dos cyntaf, ac mae mwy na thri chwarter staff ein cartrefi gofal hefyd wedi cael eu dos cyntaf.

Ac ar y cynnig gwreiddiol, er fy mod yn cydnabod ac yn parchu rôl Llywodraeth y DU yn sicrhau'r brechlynnau hanfodol hyn, ac mae gennyf berthynas waith ymarferol, aeddfed â Gweinidogion Whitehall, mae'r cyflenwad o frechlynnau bob amser yn rhan o'n trafodaethau. Rydym i gyd yn cydnabod na allwn lwyddo hebddo, ac mae darparu brechlynnau, wrth gwrs, yn fater o ffaith. Dechreuasom cyn gwledydd eraill Ewrop oherwydd bod y rheoleiddiwr annibynnol wedi cymeradwyo'r brechlynnau i'w defnyddio. Mae'r gadwyn gyflenwi brechlynnau ei hun yn gymhleth, ac mae ein cynlluniau'n addasu'n gyson i newidiadau i feintiau ac amserlenni cyflenwadau, ac mae gan bob un allu i effeithio ar y gwaith o gyflawni'r cerrig milltir yn ein cynllun. Ar hyn o bryd, mae gan fyrddau iechyd gynllun cydbwysedd sy'n cael ei adolygu'n gyson, yn unol â'r wybodaeth newidiol am yr amserlenni cyflenwi. Byddaf yn ysgrifennu at y Gweinidog brechlynnau i gael cadarnhad ffurfiol y cawn ddigon o frechlyn yn y tymor byr i allu brechu ein carreg filltir canol mis Chwefror o garfanau un i bedwar, er mwyn rhoi'r eglurder a'r sicrwydd sydd eu hangen i lywio ein disgwyliadau yn y broses gynllunio, a byddaf yn cyhoeddi'r llythyr a'r ymateb drwy ohebiaeth â'r Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon, felly bydd yr Aelodau'n gallu ei gweld.

O ran y canfyddiad o fiwrocratiaeth, mae byrddau iechyd eisoes yn gwneud y broses o gynnwys gwirfoddolwyr—[Anghlywadwy.]—mor syml â phosibl. Wrth gwrs, bydd rhai rhannau o'r broses yn angenrheidiol i sicrhau diogelwch cleifion. Mae targedau clir eisoes wedi'u cyhoeddi yn y cynllun brechu, gyda gwybodaeth ddyddiol am nifer y bobl a frechwyd eisoes yn cael ei chyhoeddi a mwy o fanylion yn cael eu cynllunio o wythnos i wythnos. Mae llu o bobl yn rhan o'r rhaglen ddarparu, gan gynnwys y fyddin. Seilwaith cynaliadwy yw ein blaenoriaeth wedi bod ac mae bellach yn talu ar ei ganfed. Eisoes, mae gennym 30 o ganolfannau brechu torfol ac rydym yn defnyddio 70 o safleoedd ysbyty acíwt a chymunedol i gyflwyno mwy o ganolfannau wrth inni symud ymlaen drwy garfanau un i bedwar. Mae byrddau iechyd eisoes yn brechu saith diwrnod yr wythnos ac yn gweithio oriau estynedig. Rydym yn monitro'r nifer sy'n manteisio ar apwyntiadau hwyr a chynnar, a byddwn yn parhau i adolygu wrth inni symud drwy'r carfannau oedran i sicrhau ein bod yn cyrraedd cynifer o bobl â phosibl.

Ac wrth gwrs, mae gan Gymru Weinidog sy'n gyfrifol am frechlynnau eisoes, sef fi. Mae'n chwerthinllyd awgrymu y byddai Llywodraeth Cymru yn gwrthod cyflenwad o frechlynnau sy'n hanfodol i ddiogelu ein pobl. Nid yw hyn erioed wedi'i wneud ac ni fyddai byth yn cael ei wneud, ac mae'r awgrym yn gwbl ddi-sail. Mae defnyddio'r Senedd genedlaethol hon fel llwyfan ar gyfer ffuglen sy'n codi bwganod yn flinderus ac yn anghyfrifol, ac rwy'n siomedig o glywed y Ceidwadwyr yn helpu i hyrwyddo newyddion ffug ac yn barod i bleidleisio drosto.

Rwyf wedi ymrwymo i dryloywder yn y rhaglen gyflwyno. Yr wythnos diwethaf, dechreuasom ryddhau data bob dydd, i ddangos—