Part of the debate – Senedd Cymru am 4:11 pm ar 3 Chwefror 2021.
A allwch chi fy nghlywed i nawr? Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. Credaf fod y ddadl y prynhawn yma yn hollbwysig. Fel y clywsom eisoes, mae effaith y pandemig ar weithwyr iechyd proffesiynol, yr unigolion y maent yn gofalu amdanynt, a phawb sydd wedi colli eu hanwyliaid—boed o COVID-19 neu o achosion eraill—wedi bod yn enfawr. Ac yn ddealladwy, mae'r risg o ledaenu'r feirws wedi arwain at newidiadau enfawr i'r ffordd y darperir gofal a chymorth ac wrth gwrs, i allu'r rhai sy'n wael ac ar ddiwedd eu hoes i gael y cyswllt personol y maent yn ysu amdano gyda'u hanwyliaid.
Ni ellir gorbwysleisio pwysigrwydd cyswllt personol, corfforol â'n hanwyliaid. Mae llawer o bobl sy'n ffit ac yn iach ledled Cymru yn ysu am allu cofleidio anwyliaid neu i ddal eu llaw ar hyn o bryd, a dim ond y bobl sydd gartref, yn ffit ac yn iach, yw'r rheini. Ond dychmygwch y boen o wahanu i'r rhai nad ydynt wedi gallu gwneud y pethau hyn ac sydd ar ddiwedd eu hoes. Iddynt hwy, mae'r posibilrwydd o wybod efallai mai ar ddyfais fel ffôn symudol neu iPad y byddant yn gweld eu hanwyliaid am y tro olaf yn dorcalonnus. Ac nid torcalonnus iddynt hwy yn unig, ond i'w hanwyliaid hefyd—y mamau, tadau, meibion, merched, brodyr, chwiorydd a ffrindiau agos sy'n wynebu'r trawma o beidio â gallu bod yn bresennol yn y cnawd i ffarwelio am y tro olaf ac i roi'r cysur y maent ei eisiau wrth i'w bywydau ddirwyn i ben. Ar ben hyn, cawsom gyfyngiadau ar angladdau—mae'r rheini hefyd wedi gadael eu hôl, gyda llai o bobl yn gallu bod yn bresennol i gynnig gair caredig neu i fyfyrio'n bersonol pan fydd rhywun wedi marw. Ac i lawer, rwy'n credu bod y cyfyngiadau hyn wedi dwysáu'n fawr yr ymdeimlad o golled a galar y mae pobl wedi'i brofi.
Nawr, gwyddom fod staff yn ein hysbytai, cartrefi gofal a hosbisau wedi gweithio'n eithriadol o galed, ac maent wedi dangos tosturi mawr tuag at y rhai sydd yn eu gofal a thuag at eu teuluoedd, ond er gwaethaf yr ymdrechion hyn, ni fu'n bosibl goresgyn effaith enfawr y rheolau caeth iawn sydd ar waith. Ac ar ben y pwysau eraill y mae gweithwyr allweddol wedi'i wynebu fel milwyr rheng flaen, os mynnwch, yn y frwydr yn erbyn y coronafeirws, mae'r profiadau hyn wedi cael effaith wirioneddol ar eu hiechyd meddwl a'u llesiant, fel y mae siaradwyr eraill wedi dweud. Felly, nid yw'n syndod fod adroddiadau wedi bod am weithwyr iechyd proffesiynol yn dioddef o bethau sy'n debyg i anhwylder straen wedi trawma.
Ac am yr holl resymau hyn mae mynediad at ofal bugeiliol o ansawdd uchel, caplaniaeth, cwnsela a chymorth profedigaeth yn gwbl hanfodol. Mae gwaith y grŵp trawsbleidiol ar ffydd, y grŵp trawsbleidiol ar angladdau a phrofedigaeth, a'r grŵp trawsbleidiol ar hosbisau a gofal lliniarol wedi tynnu sylw at lawer o'r gwasanaethau hyn yn ystod y pandemig, ac wedi ein hatgoffa ni i gyd pa mor werthfawr ydynt i'r rhai sy'n eu defnyddio. Ac er fy mod yn falch y bu rhywfaint o fuddsoddiad ychwanegol yn y gwasanaethau hyn yn ystod y pandemig, rwy'n credu ei bod yn gwbl glir i bawb fod angen mwy o gyllid a bod angen inni gynyddu gallu'r gwasanaethau hyn i ymdopi â'r galwadau cynyddol arnynt. Gwyddom y bydd angen y cymorth hwn yn y dyfodol. Mae'n mynd i fod yn hir i lawer o bobl—llawer mwy estynedig nag y byddai fel arall. Felly, mae angen i'r cymorth fod yn sylweddol ac yn rheolaidd yn y blynyddoedd i ddod. Felly, rwy'n gobeithio'n fawr y bydd Llywodraeth Cymru yn ystyried hyn yn sgil y ddadl heddiw, ac rwy'n annog pawb i gefnogi'r cynnig a gyflwynwyd gan y Ceidwadwyr Cymreig heddiw.