7. Dadl Plaid Cymru: Cyllido'r Llyfrgell Genedlaethol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:30 pm ar 3 Chwefror 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative 4:30, 3 Chwefror 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n cynnig felly.

Rwy'n siarad fel un o ddefnyddwyr a chefnogwyr Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Ac a gaf fi atgoffa pawb yma hefyd fod y grŵp Ceidwadol yn y Senedd wedi adneuo ei archif yn y llyfrgell genedlaethol? Rwy'n gobeithio y bydd y pleidiau gwleidyddol eraill yn gwneud hyn hefyd, oherwydd mae cadwraeth ein hatgofion gwleidyddol yr un mor bwysig â chadwraeth agweddau eraill ar gelf enaid y genedl Gymreig, os caf ei roi felly.

Hoffwn ganmol yr egwyddor o adolygiad pwrpasol. Rwy'n falch fod Llywodraeth Cymru wedi gwneud hyn, oherwydd mae'n cynnig ffocws manwl iawn. Ac rwy'n credu bod yr adolygiad hwn yn ymarfer ardderchog, yn wirioneddol fanwl, ac mae wedi caniatáu inni wneud penderfyniad pwysig iawn, ac rwy'n cymeradwyo Llywodraeth Cymru am y cyhoeddiad a wnaeth ddoe. Rwy'n credu ei fod yn briodol. Rwy'n credu mai'r mater sy'n codi nawr yw bod gennym fodel cynaliadwy ar gyfer y dyfodol, ac mae'n debyg mai dyna fydd gwaith y Senedd nesaf i'w graffu er mwyn sicrhau hynny, ond rwy'n credu y byddai'n anodd peidio â chroesawu'r cynnydd sydd wedi'i wneud, ac nid oes gennyf amheuaeth na fydd y Gweinidog yn siarad am hyn ac ymagwedd Llywodraeth Cymru. Cyd-ddigwyddiad hapus yn ôl pob tebyg yw bod y pethau hyn wedi dod at ei gilydd y prynhawn yma.

Rwyf hefyd am ganmol natur arloesol Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Yn yr unfed ganrif ar hugain, yn oes digideiddio er enghraifft, rwy'n credu ei bod wedi arwain y ffordd yn y newid i sicrhau bod cymaint ar gael yn ddigidol, ac yna yn ei gwaith allgymorth i sicrhau bod yr adnoddau cyfoethog hyn yn hysbys i bobl a'u bod yn hysbys i gymunedau nad ydynt wedi'u defnyddio o'r blaen efallai ar y lefel yr hoffem ei gweld. Felly, rwy'n credu bod hynny'n bwysig, a gwn mai un o'r pryderon allweddol a oedd gan staff y llyfrgell am y sefyllfa ariannu ansicr oedd efallai na fyddai'r math hwn o waith yn cael ei gynllunio na'i wneud i'r graddau y byddent yn ei hoffi yn y dyfodol.

Rwy'n credu hefyd ein bod yn anghofio'n aml pa mor wych yw'r sefydliad cenedlaethol sydd gennym yng nghanol Cymru, yno yn Aberystwyth. Mae'n sefydliad angori pwysig iawn i economi canolbarth Cymru, ac yn wir i fywyd diwylliannol a deallusol yng nghanolbarth Cymru, yn enwedig i bobl y tu hwnt i'r brifysgol ond gan gynnwys y brifysgol hefyd. Felly, unwaith eto, rwy'n credu bod sicrhau dyfodol y llyfrgell genedlaethol yn bwysig am y rheswm hwnnw hefyd.

Ac rwyf am orffen drwy ddweud, mewn gwirionedd, mai'r hyn y mae llyfrgell genedlaethol wych yn ei wneud—ac mae gennym hanes gwych yma—yw cadw enaid y genedl. Mae'n ein hatgoffa beth ydym ni, beth oeddem ni, a thrwy hynny, yr hyn y gallem fod. A'r weledigaeth honno sy'n fy nghyffroi'n fawr, a dyna'r rheswm penodol rwy'n croesawu'r buddsoddiad a wneir nawr i—[Anghlywadwy.] Ac rwy'n gobeithio y bydd yn arwain at fodel gwirioneddol effeithiol a chynaliadwy ar sail drwyadl, sydd wrth gwrs yn gwbl briodol ar gyfer y defnydd o arian cyhoeddus, a dyna pam fod adolygiad pwrpasol yn ffordd dda o'i wneud. Diolch.