Part of the debate – Senedd Cymru am 4:47 pm ar 10 Chwefror 2021.
Rwy'n gwrthwynebu gwelliannau 3 a 4 yn gryf, gan mai effaith y gwelliannau hyn fyddai gwneud ein penderfyniad i ohirio etholiad y Senedd yn ddibynnol ar benderfyniad Llywodraeth y DU ynghylch etholiadau comisiynwyr heddlu a throseddu. Rydym yn gweithio'n agos gyda Llywodraeth y DU wrth gwrs i geisio sicrhau'r cysondeb priodol rhwng yr etholiadau, ond byddwn yn gwrthod yn gryf y farn fod etholiad y Senedd rywsut yn israddol i etholiadau'r comisiynwyr heddlu a throseddu. Nodaf fod y rhain eisoes wedi cael eu gohirio am flwyddyn, rhywbeth y credaf y byddem ni a'r rhan fwyaf o'r Aelodau o'r Senedd hon yn credu ei fod yn gwbl annerbyniol yn achos etholiad cyffredinol Cymru.
Er y bydd y penderfyniadau a wneir gan Lywodraeth y DU ynglŷn ag etholiadau comisiynwyr heddlu a throseddu ac etholiadau eraill yn Lloegr yn amlwg o bwys wrth inni ystyried a allwn gynnal etholiad y Senedd yn ddiogel, mae'n eithaf posibl y bydd y penderfyniadau hynny'n cael eu gwneud yng ngoleuni amgylchiadau mewn perthynas â'r pandemig a allai fod yn berthnasol i rannau o Loegr ond nid yma yng Nghymru. Rhaid inni fod yn rhydd i weithredu i ddiogelu'r etholiad hwnnw pe baem yn wynebu sefyllfa lle mae gallu pleidleiswyr i gymryd rhan yn ddiogel dan fygythiad. Gallai'r gwelliant hwn atal y Senedd rhag gwneud penderfyniad sydd er budd pleidleiswyr ynghanol argyfwng cenedlaethol. Mae hynny'n gwbl annerbyniol. Yn y pen draw, dylid gwneud penderfyniadau sy'n effeithio ar bobl Cymru yma yng Nghymru.
Rwy'n cefnogi gwelliant 16 ac rwy'n ddiolchgar i'r Aelod am y gwaith a wnaethom gyda'n gilydd arno. Fel y mae wedi'i ddrafftio ar hyn o bryd, y gofyniad yw i'r Prif Weinidog wneud datganiad erbyn diwrnod y Cyfarfod Llawn diwethaf cyn y toriad yn dweud a yw o'r farn ei bod yn ddiogel bwrw ymlaen â'r etholiad a pham.
Byddai gwelliant 6 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau i bennu'r meini prawf i'w defnyddio gan y Prif Weinidog wrth arfer y pŵer o dan adran 5(1). Mae hwn yn gam diangen mewn proses sydd eisoes yn galw am uwchfwyafrif o Aelodau i gytuno i ohirio a gallai ein cau mewn cornel yn gwbl ddiangen. Felly, ni allaf gefnogi'r gwelliant hwn. Fodd bynnag, rwy'n cydnabod cryfder y teimladau ymhlith yr Aelodau ynglŷn â'r angen am dryloywder ynghylch y meini prawf sydd i'w defnyddio gan y Prif Weinidog wrth iddo wneud ei benderfyniad, felly fe gefnogaf welliant 7 yr Aelod, sy'n ei gwneud yn ofynnol i'r meini prawf hynny gael eu cyhoeddi.