Part of the debate – Senedd Cymru am 1:07 pm ar 10 Chwefror 2021.
Diolch, Lywydd. Fel y mae Delyth wedi’i ddweud, byddai ei gwelliannau 32 a 33 gyda'i gilydd yn cael gwared ar allu'r landlord i gyflwyno rhybudd o dan adran 173 mewn perthynas â'r mwyafrif helaeth o gontractau meddiannaeth, gan ei osod yn lle hynny gyda seiliau dros feddiannu sy’n debyg ond nid yr un peth â'r dull sydd ar waith yn yr Alban. Mae'r seiliau newydd hyn a nodir mewn Atodlen 8ZA newydd naill ai'n orfodol neu'n ddisgresiynol ac yn ei gwneud yn ofynnol i landlord gyflwyno o leiaf 12 mis o rybudd cyn y gellir gwneud cais am feddiant. Fodd bynnag, dim ond ar gyfer contractau meddiannaeth a nodir yn Atodlen 8A, sy'n darparu o leiaf ddeufis o rybudd, y byddai gallu landlord i gyflwyno rhybudd adran 173 yn cael ei gadw, felly dyma fyddai'r amddiffyniad gwannaf yn y Deyrnas Unedig mewn gwirionedd, ac nid y cryfaf, fel roedd hi'n ei honni.
Nid wyf yn hyderus fod y seiliau a restrir yn yr Atodlen 8ZA newydd o reidrwydd yn cynnwys yr holl resymau pam y gallai landlord fod yn awyddus i geisio meddiant. Mae angen ystyriaeth fanwl ac ymgynghori ar ddeddfwriaeth fel hon sy’n seiliedig ar seiliau i sicrhau bod y seiliau y darperir ar eu cyfer yn cynnwys yr holl sefyllfaoedd a all godi. Heb y gwaith hwn, mae'n bosibl y bydd landlordiaid mewn sefyllfa ble na allant fyth adennill meddiant ar eu heiddo.
Ni chredaf fod y cydbwysedd rhwng seiliau gorfodol a disgresiynol yn iawn, chwaith—er enghraifft, sail orfodol ar gyfer meddiant morgeisai, ond sail ddisgresiynol ar gyfer newid eiddo yn ôl i fod yn gartref teuluol. Yn ychwanegol at fy mhryderon ynghylch y seiliau newydd hyn, yr hyn sy’n anodd yn fy marn i gyda gwelliannau Delyth yw'r gofyniad i landlord ddarparu o leiaf 12 mis o rybudd. Mae Rhentu Cartrefi bob amser wedi ceisio taro'r cydbwysedd cywir rhwng sicrwydd deiliadaeth digonol i ddeiliad contract a’r gallu i landlord gymryd meddiant ar eu heiddo. Ni chredaf y gellid honni hyn pe baem yn cael gwared ar y gofyniad hwn am gyfnod rhybudd o 12 mis cyn y gallai achos adennill meddiant gychwyn. Am y rhesymau hyn, ni allaf gefnogi gwelliannau 32 a 33.
Gan droi at welliannau Laura, 46 a 51, mae gennyf bryderon difrifol iawn ynglŷn â sut y mae'r rhain yn effeithio ar sicrwydd deiliadaeth deiliad contract. Mae'r diwygiadau'n nodi nifer o seiliau gorfodol ac yn galluogi landlord i geisio meddiant gyda deufis yn unig o rybudd ar y mwyaf. Nid wyf yn cefnogi cyflwyno seiliau gorfodol newydd o fewn Bil a chanddo’r nod o gynyddu sicrwydd deiliadaeth. Ystyriwyd y defnydd o seiliau gorfodol yn ofalus iawn gan Gomisiwn y Gyfraith wrth baratoi Rhenti Cartrefi, ac maent yn parhau mewn nifer fach iawn o achosion yn unig. Sail y Bil hwn yw darparu o leiaf chwe mis o rybudd i ddeiliad contract nad yw wedi gwneud unrhyw beth o'i le yn ystod eu meddiannaeth. Rwy'n deall y gallai fod gan landlord resymau da dros fod yn awyddus i werthu'r eiddo neu fyw ynddo eu hunain, ond nid deiliad y contract sydd ar fai, ac yn sicr, ni ddylai'r rhesymau hyn gael blaenoriaeth dros eu gallu i ddod o hyd i gartref addas arall. Byddai deufis o rybudd o dan yr amgylchiadau hyn yn cynnal y system bresennol a'r effaith ddinistriol y mae'n ei chael ar deuluoedd sy'n derbyn hysbysiadau byr o'r fath.
Yn yr un modd, mewn perthynas â gwelliant 52, nid yw deiliad contract ar fai os yw morgeisai yn dymuno ceisio meddiant, ac ni allaf dderbyn bod sail orfodol o ddeufis o rybudd yn unig yn angenrheidiol yma chwaith. Fel y dywedaf, mae'r Bil hwn yn ceisio ymestyn y cyfnod a fydd gan ddeiliad contract i ddod o hyd i gartref addas, nid ei leihau, ac am y rhesymau hyn, Lywydd, ni allaf gefnogi'r gwelliannau hyn. Diolch.