6. Dadl: Cynnig Deddfwriaethol gan Aelod — Bil Iaith Arwyddion Prydain (BSL)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 24 Chwefror 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Lloyd David Lloyd Plaid Cymru 3:41, 24 Chwefror 2021

Dwi'n falch iawn o allu cefnogi cynnig Mark Isherwood, sydd yn gofyn inni nodi cynnig ar gyfer Bil a fyddai'n gwneud darpariaeth i annog pobl i ddefnyddio Iaith Arwyddion Prydain yng Nghymru a gwella mynediad at addysg a gwasanaethau drwy gyfrwng BSL.

Nawr, dros y blynyddoedd, fel meddyg teulu, ac, yn y blynyddoedd diwethaf hyn, fel cadeirydd y grŵp amlbleidiol ar faterion byddardod, dwi'n ymwybodol o'r llu o heriau sy'n wynebu pobl fyddar, ynghyd â'r ystod o wahanol atebion i'r heriau hynny, ac mae Mike Hedges wedi sôn yn dda iawn am hynny jest rŵan. Mae iaith arwyddion Prydain yn un o'r atebion yma.

Nawr, mewn byd delfrydol, byddai'r mwyafrif o'n pobl, yn naturiol, yn parchu hawliau unrhyw leiafrif, gan gyfrif pawb, yn naturiol, yn gyfartal. Ond, fel y gwyddom, nid yw hynny'n digwydd yn aml, gyda disgwyl y bydd y lleiafrif yn cydymffurfio efo blaenoriaethau'r mwyafrif am bob math o resymau. Felly, rhaid diogelu hawliau'r lleiafrif drwy gyfraith. Ni allwn ddibynnu ar ewyllys da'r mwyafrif. Cyfraith sydd yn galluogi newid agweddau, fel mae Mike newydd ddweud. Rydym ni wedi gweld hyn mewn sawl maes eisoes. Ac, yn y cyd-destun ieithyddol, rydym ni wedi gweld deddfu ym maes yr iaith Gymraeg er mwyn sicrhau hawliau a gwasanaethau drwy gyfrwng yr iaith honno yng Nghymru. Wel, felly'n union, buaswn i'n dadlau, ydy'r angen efo Iaith Arwyddion Prydain. Rhaid cael deddf. Mae Mark Isherwood eisoes wedi amlinellu'r achos. Mae yna angen, fel mae sawl un o'm hetholwyr i wedi dweud wrthyf i yn y dyddiau diwethaf yma, ar ôl iddyn nhw ddarganfod bod y ddadl yma yn digwydd heddiw.

Nid yw Bil neu Ddeddf yn mynd i drawsnewid pethau dros nos, yn amlwg, ond mae yn fodd i ddangos parch a rhoi hygrededd i safbwyntiau dilys ynglŷn â'r angen dybryd i ddatblygu mwy o hyfforddiant, mwy o gyfleon gwaith, gwell cyfathrebu ac, yn gyffredinol, cyfoethogi bodolaeth unigolyn byddar yn ein gwlad. Er taw iaith arwyddion Prydain ydy unig iaith nifer o bobl fyddar Cymru, nid oes statws cyfreithiol iddi. Cefnogwch y cynnig yma heddiw i newid hynny. Diolch yn fawr.