Diolch, Llywydd, am hynny. Ac a gaf i ddiolch i Siân Gwenllian am agor y ddadl ar y grŵp hwn o welliannau, a hefyd am gefnogaeth Siân yn y grŵp blaenorol, sydd wedi bod yn gyson drwy gydol y broses gyfan hon? Felly, rwy'n ddiolchgar i Siân a Plaid Cymru am eu hymrwymiad yn hynny o beth.

A gaf i ddechrau gyda gwelliant 43? Rwy'n annog yr Aelodau i wrthod y gwelliant hwn. Fel yr wyf i wedi'i egluro o'r blaen yn y ddadl hon, mae cyfeiriadau yn y datganiad 'yr hyn sy'n bwysig' eisoes yn orfodol yn y Cwricwlwm i Gymru. Felly, rwyf i eisiau ei gwneud yn gwbl glir na all unrhyw ysgol osgoi'r materion hyn. Rwyf i wedi gwrando ar farn yr Aelod yn nadl Cyfnod 2, ac rwyf i wedi ymrwymo i ehangu'r geiriad yn y datganiad 'yr hyn sy'n bwysig', a fydd yn dod yn god 'yr hyn sy'n bwysig', i wneud hyn hyd yn oed yn gliriach. Rwyf i wedi trafod hyn gyda'r Athro Charlotte Williams, sy'n fodlon y dylem ni roi'r materion hyn y tu hwnt i unrhyw amheuaeth drwy gyfeirio'n benodol ac yn glir at straeon pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yn y cod 'yr hyn sy'n bwysig'. Mae'r Athro Williams wedi bod yn glir iawn yn ei chefnogaeth i'r Bil a'r dull hwn o ymdrin â straeon pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig, ac rwyf i hefyd yn ymwybodol o'r gefnogaeth ehangach i waith yr Athro Williams gyda ni ar draws cymunedau a phobloedd Cymru. Rwy'n falch iawn bod yr Athro Williams wedi cytuno i barhau i weithio gyda ni ar ôl cyhoeddi ei hadroddiad terfynol i weithredu'r argymhellion—gan ddal y Llywodraeth hon yn atebol. Weithiau mewn Llywodraeth, mae adroddiadau yn cael eu cyhoeddi gan arbenigwyr amlwg, ond yna mae rhywbeth yn ddiffygiol yn y gweithredu. Rwy'n gobeithio y bydd cael yr ymrwymiad hwnnw gan yr Athro Williams i barhau i weithio gyda ni ar y gweithredu yn rhoi hyder i'r Aelodau na fyddwn yn siarad amdano'n unig, y byddwn yn ei wneud mewn gwirionedd.

Gan symud ymlaen, felly, at welliant 44, mae'n rhaid i mi ddweud, unwaith eto, fod hyn eisoes yn orfodol. Mae angen i ysgolion fod yn wrth-hiliol yn ogystal â hyrwyddo amrywiaeth a dealltwriaeth o straeon pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig, a bydd yr ymgynghoriad sydd ar y gweill ar y cynllun gweithredu cydraddoldeb hiliol yn nodi pa mor bwysig y mae'r ymrwymiad hwn i hyrwyddo dealltwriaeth o amrywiaeth mewn dysgu ac addysgu, a sut y mae hynny'n cyd-fynd â pholisïau gweithredol i fynd i'r afael â hiliaeth. Mae'r cysyniadau allweddol sy'n ffurfio'r cod 'yr hyn sy'n bwysig' arfaethedig wedi'u datblygu drwy broses o gyd-lunio sy'n eiddo i ymarferwyr, gan ddefnyddio cyfres glir o feini prawf. Ac mae'n rhaid i mi ddweud, er fy mod i'n derbyn bod Siân Gwenllian yn dweud ei bod hi wedi cael rhywfaint o gyngor o ran drafftio gwelliant 44, byddai'r hyn y mae'r gwelliant yn ei awgrymu yn cyfyngu ac yn lleihau'r astudiaeth o faterion hanes a hunaniaeth Cymru a straeon pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig nad ydyn nhw, erbyn hyn, o fewn pwnc hanes—felly, rydym ni wedi symud ymlaen o hynny, ac rwy'n falch o hynny—ond y cyfan rydym ni wedi'i wneud yw symud i'r mater o gadw hynny ym maes dysgu a phrofiad y dyniaethau, ac rwy'n credu bod perygl yn hynny. Rwyf i wedi bod yn glir drwy gydol y broses hon fod amrywiaeth, hanes Cymru a'i holl ddiwylliannau, drwy ganllawiau statudol, yn rhywbeth y dylai ysgolion ei ymgorffori ar draws pob un o'r chwe maes dysgu a phrofiad.

Felly, mae'r hyn y mae Siân Gwenllian yn sôn amdano yn gwbl bwysig, a byddwn i'n dadlau bod natur orfodol y cod 'yr hyn sy'n bwysig' yn golygu y bydd y pynciau hynny yn cael eu haddysgu, ond nid wyf i eisiau gweld y pynciau hyn yn cael eu cynnwys ym maes dysgu a phrofiad y dyniaethau yn unig. Pam na ddylid archwilio straeon Cymru drwy wersi llythrennedd a chyfathrebu, yn y testunau y mae ysgolion yn dewis eu hastudio? Onid oes lle i'n straeon yn ein celfyddydau mynegiannol, wrth gynhyrchu drama, cerddoriaeth a dawns? Onid oes gan y profiadau hyn o'n cymunedau amrywiol ac effaith ein profiad o fewn y cymunedau amrywiol hynny ran i'w chwarae wrth addysgu iechyd a lles? Felly, byddwn i'n dadlau mai'r hyn sydd gennym ni yn y fan hyn yn y Bil yw'r cyfle i hanesion Cymru â'u holl amrywiaeth gael eu harchwilio, nid yn unig o fewn un pwnc, nid yn unig o fewn un maes dysgu a phrofiad, ond i atgyfnerthu'r hanesion a phrofiadau hynny mewn gwaith trawsgwricwlaidd ar draws holl elfennau'r cwricwlwm mewn gwirionedd. Mae hynny wedi bod yn ddarn pwysig iawn o gyngor gan Charlotte Williams, sy'n dweud, yn rhy aml, pan fyddwn ni wedi siarad am y materion hyn, eu bod wedi'u cyfyngu i un topig o fewn un pwnc, ac nid yw'n adlewyrchu cyfraniad ein cymunedau amrywiol ar draws pob agwedd ar ein bywydau.

Fel y dywedais i, byddwn yn diwygio'r geiriau i'w gwneud hyd yn oed yn fwy eglur, er mwyn rhoi'r hyder sydd ei angen arnyn nhw. Ond gadewch i mi fod yn gwbl glir, mae'r ddeddfwriaeth sydd ger ein bron heddiw yn disgwyl, yn mynnu ac yn sicrhau yn llwyr fod hanesion Cymru a phrofiadau ein cymunedau pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yn cael eu haddysgu ym mhob ysgol yng Nghymru, ac rwyf i eisiau bod yn gwbl glir mai dyna yw ein disgwyliad, ac mae'r ddeddfwriaeth sydd ger ein bron yn darparu ar gyfer hynny.