7. Beth yw blaenoriaethau'r Prif Weinidog ar gyfer gwella addysg sy'n seiliedig ar ymchwil yng Nghymru? OQ56375

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Mae blaenoriaethau Llywodraeth Cymru yn cynnwys buddsoddiad uniongyrchol mewn ymchwil addysg o ansawdd uchel, i sicrhau bod llunwyr polisi yn cael y cyngor gorau, bod gan athrawon y dystiolaeth orau i lywio eu harfer, a bod disgyblion a myfyrwyr yn cael y profiad dysgu gorau posibl.

Diolch am yr ateb yna. Yn amlwg, argymhellodd adolygiad Reid, oherwydd tanfuddsoddiad hanesyddol Cymru mewn ymchwil a diffyg sylfaen economaidd ymchwil breifat, y dylai Llywodraeth Cymru arwain ar hyn drwy gynyddu cyllid drwy gronfa dyfodol Cymru gyda chyllid mwy sylweddol—o leiaf tua £30 miliwn. Ond, y llynedd, dim ond £7 miliwn wnaeth eich Llywodraeth ei roi yn y gronfa benodol hon. Y llynedd, fe wnaeth eich Llywodraeth hefyd dorri twf cyllid rhagolygol i Gyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru ar gyfer prifysgolion Cymru i gwmpasu cyrsiau premiwm drutach, ac mae llawer ohonyn nhw ym meysydd gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg, mathemateg a meddygaeth, ac mae Cymru hefyd yn gwario llai ar sail gros ar ymchwil a datblygu na gwledydd eraill y DU, yn anffodus. Mae'n rhaid i hyn newid, yn fy marn i. A allwch chi amlinellu i ni yn y fan yma heddiw yr hyn yr ydych chi'n bwriadu ei wneud i unioni'r tanfuddsoddiad hwn mewn ymchwil, yn enwedig drwy brifysgolion a cholegau, i wneud yn siŵr y gall Cymru fod yn gyfartal â gweddill y DU a gweddill y byd?

Nid wyf i'n credu bod yr Aelod yn cynnig darlun cytbwys o lwyddiant sector ymchwil Cymru. Mae'r llwyddiant y mae wedi ei gael yn tynnu cyllid i lawr o Horizon 2020 yn gwbl y tu hwnt i'r hyn y byddech chi'n ei ddisgwyl gan gymuned ymchwil o'r maint sydd gennym ni yma yng Nghymru, a thrwy gronfeydd Ewropeaidd yn fwy cyffredinol, rydym ni wedi buddsoddi cannoedd o filiynau o bunnoedd mewn capasiti ymchwil yma yng Nghymru. Rhan o hynny yn y blynyddoedd diwethaf fu gwella gallu'r sector i dynnu cyllid i lawr o gynghorau ymchwil y DU, ac mae gennym ni enghreifftiau ymchwil yma yng Nghymru lle mae'r nifer sy'n tynnu i lawr o'r cynghorau ymchwil ar sail y DU wedi bod yn cynyddu yng Nghymru. Ond, yn ogystal â thynnu mwy o gyllid i lawr, mae effaith yr ymchwil yn rhywbeth y gallwn ni fod yn arbennig o falch ohoni, oherwydd mae ymchwil Cymru yn cael effaith fawr. Yn y mynegeion dyfynnu ymchwil y mae prifysgolion yn eu defnyddio, mae ymchwil Cymru yn cael effaith 75 y cant yn uwch na'r cyfartaledd byd-eang a 12 y cant yn uwch na chyfartaledd y DU, ac mae cyfran Cymru o'r 5 y cant uchaf o'r cyhoeddiadau mwyaf poblogaidd ddwywaith y cyfartaledd byd-eang. Cafodd y ffigurau hyn eu nodi yn ddarbwyllol iawn gan ein prif gynghorydd gwyddonol, yr Athro Peter Halligan, pan oedd ef a minnau yn rhan o agor sefydliad ymchwil newydd ym Mhrifysgol Abertawe ddydd Gwener diwethaf—sefydliad y gwn y bydd gan yr Aelod ddiddordeb ynddo, olynydd Academi Morgan. Mae'r synnwyr o uchelgais yno yn y brifysgol i ddenu rhagor o gyllid i barhau i ddarparu ymchwil effeithiol yn dweud wrthyf i fod y sector yn parhau i fod mewn sefyllfa gadarn yma yng Nghymru.

Ac yn olaf, cwestiwn 8, Caroline Jones.