9. Dadl Grŵp y Gynghrair Annibynnol dros Ddiwygio: Buddsoddiad mewn ysgolion

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:39 pm ar 3 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rowlands David Rowlands UKIP 5:39, 3 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Ie, diolch, Lywydd. A gaf fi ddiolch i bawb sydd wedi cyfrannu at y ddadl hon? Ond fel bob amser, anwybyddir y dadleuon a gyflwynwyd gan fy nghyd-Aelod Caroline Jones i raddau helaeth. Dywed Llywodraeth Cymru ei bod wedi ymrwymo i economi ddi-garbon yng Nghymru a bod teithio llesol i chwarae rhan bwysig yn y gwaith o gyflawni eu nodau, ond bydd polisi o ganoli ysgolion, fel y nododd Caroline Jones, bron yn ddi-os yn negyddu gallu ein plant ysgol i gymryd rhan naill ai mewn cerdded neu feicio i'r ysgol. Rydym nid yn unig yn canoli ein hysgolion, rydym yn canoli rhannau o ysgolion, gyda chyflwyno colegau chweched dosbarth—polisi a wrthwynebir yn chwyrn gan lawer o'r gymuned addysgu. Ymhlith pethau eraill, mae'n dileu'r elfen hanfodol a gyflwynir yn aml i amgylchedd yr ysgol wrth i ddisgyblion chweched dosbarth weithredu fel modelau rôl. Unwaith eto, mae'n gwbl groes i egwyddorion amgylcheddol polisi Llywodraeth. Yn fy etholaeth i, sef Torfaen, gwelsom sefydlu coleg chweched dosbarth yng Nghwmbrân, a fynychir gan ddisgyblion o drefi fel Blaenafon, tua 10 milltir i ffwrdd yng ngogledd y fwrdeistref. Ceir ansicrwydd ychwanegol y gallai tywydd garw ym misoedd y gaeaf amharu'n sylweddol ar bresenoldeb yn yr ysgol. Mae Blaenafon yng ngogledd y sir yn cael llawer mwy o eira na de Torfaen. 

Ydy, mae'n wir dweud bod Llywodraeth Cymru wedi gwario llawer iawn o arian ar wella llawer o'r ysgolion ledled Cymru. Fodd bynnag, byddwn yn cwestiynu a yw'r arian hwnnw wedi'i wario'n ddoeth. Fel y mae Caroline wedi awgrymu, mae symud i sefydliadau addysgu mawr—mawr iawn—yn golygu bod ein plant ysgol yn colli'r rhyngweithio personol â'u hathrawon, a hyd yn oed â'u cyd-ddisgyblion. Nid yw ysgolion o 1,200 o ddisgyblion neu fwy yn ddim llai na sefydliadau dysgu batri, lle nad yw athrawon yn adnabod ei gilydd, heb sôn am eu disgyblion. Mae bron bob ysgol fawr yn Nhorfaen yn methu yn ôl safonau Estyn, gyda'r rhan fwyaf mewn mesurau arbennig. Mae bwlio yn broblem ddifrifol yn yr ysgolion hyn, gan achosi trallod i filoedd o'n plant ysgol. Mae'n bryd atal y newid i'r mega-ysgolion hyn a chanolbwyntio ar unedau llai, mwy personol lle gall y berthynas rhwng disgybl ac athro feithrin ymddiriedaeth yn ogystal â chyflwyno gwybodaeth. Diolch, Lywydd.