Part of 1. Cwestiynau i Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig – Senedd Cymru am 1:31 pm ar 10 Mawrth 2021.
Diolch am eich ateb, Weinidog. Gwn y byddwch yn ymwybodol fy mod wedi codi'r sefyllfa ddifrifol mewn perthynas â thipio anghyfreithlon yn ardaloedd Maerun a Dyffryn yn fy etholaeth ar sawl achlysur. Mae'r 'ffordd i unman' enwog yn fan problemus o ran tipio anghyfreithlon ar raddfa ddiwydiannol—mae cannoedd o dunelli o sbwriel yn ymestyn mor bell ag y gallwch weld, ac yn ddiweddar, cafodd sylw ar raglen Panorama y BBC, 'Rubbish Dump Britain'. Mae'r golygfeydd hyn yn destun cywilydd cenedlaethol, ac mae'r agosrwydd at yr M4 yn golygu bod y safle hwn yn cael ei ddefnyddio gan y cwmnïau hynny sy'n honni eu bod yn cael gwared ar sbwriel yn gyfreithlon, ond sydd yn hytrach yn ei ddympio'n anghyfreithlon. Mae'r troseddoldeb yn syfrdanol. Mae grwpiau lleol sy’n benderfynol o lanhau’r ardal wedi dod o hyd i dystiolaeth o wastraff o ardaloedd fel Bryste, canolbarth Lloegr, rhannau eraill o Gymru, a llawer pellach. Mae trigolion lleol ymroddedig wedi ffurfio grŵp i geisio mynd i'r afael â'r broblem, ac mae'n cynnwys partïon sydd â diddordeb. Fodd bynnag, mae'r cynnydd yn boenus o araf, ac mae graddfa'r hyn sy'n digwydd yn golygu bod llywodraeth leol yn ei chael hi’n anodd ymdopi. Mae'r llygredd a achosir a faint o sbwriel sy’n cael ei ddympio’n golygu y bydd costau clirio'n uchel, ac mae angen cymorth Llywodraeth Cymru arnynt. Byddwn yn annog y Gweinidog, os gwêl yn dda, i ailystyried pa gamau ymyrraeth y gall Llywodraeth Cymru eu rhoi ar waith ar y 'ffordd i unman', i lanhau'r ardal, a byddwn yn annog Llywodraeth Cymru i weithio gyda Chyngor Dinas Casnewydd a thrigolion i ddod o hyd i ddefnydd ar gyfer y tir, sef y ffordd orau o ddiogelu'r amgylchedd ac atal hyn rhag digwydd yn y dyfodol.