6. Datganiad gan y Gweinidog Addysg: Rhaglen Ysgolion a Cholegau ar gyfer yr 21ain ganrif

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:25 pm ar 16 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 4:25, 16 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Dros y pum mlynedd diwethaf, un o'r pethau yr wyf yn arbennig o falch ohono yw cychwyn ein e-sgol, ysgol rithwir sy'n caniatáu i blant allu ymgysylltu ag athrawon a chyfleoedd o bob cwr o'r byd. Dim ond ychydig wythnosau'n ôl, cafodd myfyrwyr yng Nghymru gyfle i dderbyn gwersi gan Sefydliad Technoleg Massachusetts, prifysgol fwyaf blaenllaw'r byd. Doedd dim rhaid iddyn nhw deithio i Gaergrawnt, Massachusetts i wneud hynny; roeddent yn gallu gwneud hynny yn eistedd yn eu cartrefi eu hunain. Rydym yn darparu symiau cynyddol o ddysgu o bell drwy ein model e-sgol, model a sefydlwyd i ddechrau i ymateb i rai o'r heriau logistaidd o ddarparu addysg mewn lleoliad gwledig, ond erbyn hyn mae awdurdodau fel Caerdydd yn dangos diddordeb gwirioneddol yn y ffordd y gallant fabwysiadu'r model hwnnw ar gyfer eu plant a'u pobl ifanc eu hunain, er mwyn cynyddu profiadau addysgol yma yn ein prifddinas.

Mae'r Aelod hefyd yn gywir i siarad am addysg awyr agored, a dyna pam nad yw cefnogaeth Llywodraeth Cymru i leoliadau blynyddoedd cynnar wedi'i chyfyngu i adeiladau. Rydym ni wedi gweld yn ystod y pum mlynedd diwethaf 'skogsmulle' yn egino, sy'n lleoliad meithrin heb le dan do, lle treulir y diwrnod cyfan—wel, y rhan fwyaf o'r dydd—yn dysgu y tu allan. Felly, mae'r ystod o raglenni ariannu sydd gennym ni yma yng Nghymru yn gwbl abl i gynnwys ysgolion yn y diffiniad ehangaf posibl.

A gaf i ddweud wrth yr Aelod, pan ddywed nad yw addysg cyfrwng Cymraeg yn ganolog i gynllun yr unfed ganrif ar hugain, yn yr wythnosau diwethaf rwyf wedi arfer â'r math hwn o rethreg gan yr Aelod, ond a gaf i ei chyfeirio at y datganiad? Rwyf wedi cyhoeddi heddiw, ar ben y £48 miliwn sydd eisoes wedi'i fuddsoddi—hynny yw 100 y cant o'r costau cyfalaf a delir gan Lywodraeth Cymru i allu cynorthwyo awdurdodau lleol i ddatblygu eu cynlluniau Cymraeg mewn addysg—£30 miliwn arall heddiw. Mae hynny'n wahanol i'r cyfraddau ymyrryd arferol ar gyfer y rhaglen. Mae'n un ffordd yn unig yr ydym ni'n datblygu addysg cyfrwng Cymraeg, ac wrth gwrs rydym yn dibynnu, dylwn atgoffa'r Aelod, ar y ffaith bod y cynlluniau a gyflwynir i raglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain yn gynlluniau gan ein hawdurdodau addysg lleol. Nid ydym yn eu gorfodi ar ein partneriaid; nhw sy'n cyflwyno'r cynlluniau a'r blaenoriaethau sydd ganddynt. Yr hyn y gallwn ni, Lywodraeth Cymru, ei wneud yw peri i'r cynlluniau hynny fod yn fwy fforddiadwy o ran addysg cyfrwng Cymraeg.

O ran awyru, wel, mae awyru'n cael ei reoleiddio gan reoliadau adeiladu. Rhaid i bob ysgol gymeradwy gydymffurfio â'n cyfundrefn rheoleiddio adeiladu yng Nghymru, ac wrth gwrs, ers y pandemig, mae canllawiau COVID ar awyru wedi'u cyhoeddi hefyd.

O ran addysg awyr agored, mae'n bwysig cydnabod bod y darparwyr addysg awyr agored hynny, y mae llawer ohonyn nhw wedi gallu cael cymorth gan grantiau ac ymyriadau'r Llywodraeth sydd wedi bod ar gael i bob busnes yn ystod y pandemig. Rydym ni yn cydnabod ei bod hi'n gyfnod heriol eithriadol i'r gweithredwyr hynny sydd naill ai'n fusnesau preifat, mae rhai'n eiddo i awdurdodau lleol—yn wir, mae rhai ohonyn nhw yng Nghymru yn eiddo i awdurdodau lleol nad ydyn nhw yng Nghymru—ac mae rhai ohonyn nhw yn sefydliadau elusennol, ond rwy'n cydnabod bod pob un ohonyn nhw wedi'u heffeithio. Ond fel busnesau, maen nhw wedi gallu elwa ar yr ystod o gronfeydd sydd ar gael. Ac yn wir, i rai o'n darparwyr amlycaf, fel yr Urdd, mae Llywodraeth Cymru wedi gallu ymyrryd i gefnogi'r sefydliad hwnnw yn arbennig. Ond rwy'n parhau i weithio gyda'm cyd-Aelod Ken Skates ar y materion hyn, oherwydd rwy'n cydnabod unwaith y gallwn ni gael plant yn ôl y tu allan a mwynhau'r gweithgareddau hyn, mae gan y canolfannau addysg awyr agored hyn swyddogaeth wirioneddol werthfawr yn ein hadferiad o'r pandemig. Mae rhoi cyfle i blant eu defnyddio yn bwysig iawn i mi. Dyna pam rwy'n gobeithio y bydd y Llywodraeth, cyn diwedd y tymor hwn, Dirprwy Lywydd, mewn sefyllfa i ddarparu symiau ychwanegol o gymorth a chefnogaeth.