Part of the debate – Senedd Cymru am 6:28 pm ar 23 Mawrth 2021.
Diolch yn fawr iawn, Llywydd. A gaf i ddiolch i fy nghyd-Aelodau am eu sylwadau a chydnabod y gwaith a wnaeth Alun Davies ar y Bil ADY pan oedd yn gwasanaethu fel fy nirprwy yn yr adran addysg? Rwy'n ddiolchgar iawn am hynny ac rwy'n gwybod ei ymrwymiad personol ei hun i'r agenda hon.
Cododd Suzy a Siân Gwenllian nifer o faterion. A gaf i geisio ymateb, mor fyr ag y gallaf, Llywydd? Rwy'n gweld ei bod yn hwyr. O ran trafnidiaeth, mae'r ddarpariaeth ar gyfer trafnidiaeth yn dod o dan gyfraith ar wahân, sef Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008. Fodd bynnag, mae'r cod ADY yn darparu ar gyfer adran yn ffurflen safonol y cynllun datblygu unigol i gofnodi trefniadau teithio lle y gallai hyn fod yn briodol. A gaf i ddweud, nid oedd hynny'n rhywbeth a oedd yn y cod gwreiddiol, ond cafodd ei newid o ganlyniad i sgyrsiau ac ymgynghori i fynd i'r afael â phryderon a godwyd? Ac rwyf i hefyd yn awyddus iawn i sicrhau'r Aelodau nad wyf i'n credu y bydd y diwygiadau yn codi'r bar ar gyfer darparu CDU. Nid yw'r prawf i benderfynu pwy sydd ag ADY wedi newid, ac mae'r dull sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn, sy'n egwyddor ganolog i'r system yna, ac felly nid wyf i'n credu y bydd dysgwyr â lefelau is o ADY o dan anfantais mewn unrhyw ffordd. A byddwch yn dawel eich meddwl, o dan y system ADY newydd bydd gan blant y nodir bod ganddyn nhw ADY hawl i CDU.
O ran y mater o oedran gadael ysgol gorfodol, Suzy, fe'ch cyfeiriaf at ddarn o waith y gwnes i ei gomisiynu fel ymchwil polisi annibynnol i ystyried yr oedran gorfodol. Fe'i cyhoeddwyd ar wefan Llywodraeth Cymru, rwy'n credu, fis diwethaf. Mae'n adolygiad interim o'r dystiolaeth sydd ar gael, ledled y byd, ynghylch a ddylid codi oedran ysgol gorfodol. Mae'n rhaid i mi ddweud, cefais fy synnu braidd gan y canfyddiadau, ac wrth gwrs mae amser wedi gweithio yn fy erbyn i allu bwrw ymlaen â hynny. Ond rwy'n credu ei bod yn sicr yn ddadl y bydd angen parhau â hi yn y tymor nesaf, a gobeithio y bydd y gwaith sydd wedi ei wneud yn y tymor hwn yn helpu i lywio'r camau nesaf yn hynny o beth.
Fel y dywedodd Alun Davies, yr holl bwyslais yn y ddeddfwriaeth newydd hon yw sicrhau bod gan bawb sy'n gweithio gyda'n plant ag ADY y sgiliau cywir a'u bod yn gallu defnyddio'r system, ac mae'r cod hwn yn rhan bwysig o hynny, wrth wneud y Ddeddf yn real i bobl. Mae pum arweinydd trawsnewid ADY wedi bod ar waith ers 2018, yn rhoi cyngor, cymorth a her i awdurdodau lleol, ysgolion, lleoliadau blynyddoedd cynnar a sefydliadau addysg bellach wrth iddyn nhw baratoi ar gyfer gweithredu'r diwygiadau. Bydd ein harweinwyr trawsnewid ADY hefyd yn monitro gweithrediad y system newydd ar lawr gwlad ac yn gallu bwydo'n ôl i weld a oes newidiadau y byddai angen eu gwneud.
Gyda'ch cymeradwyaeth heddiw, rwy'n credu y bydd yn nodi cam nesaf pwysig yn ein hagenda ddiwygio yma yng Nghymru, a bydd ganddi arwydd clir i'r genedl bod y Senedd wedi gweithio'n galed, ochr yn ochr â'r Llywodraeth, i sicrhau'r canlyniadau a'r cyfleoedd gorau i blant a phobl ifanc ag ADY. Rwy'n annog yr Aelodau i ddangos eu cefnogaeth y prynhawn yma. Diolch.