15. Rheoliadau Treth Trafodiadau Tir (Amrywio Dros Dro Gyfraddau a Bandiau ar gyfer Trafodiadau Eiddo Preswyl) (Cymru) (Diwygio) 2021

Part of the debate – Senedd Cymru am 7:10 pm ar 23 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 7:10, 23 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cyfraniadau i'r ddadl y prynhawn yma, ac mae'r penderfyniad yr wyf i wedi'i wneud yma yng Nghymru yn briodol iawn i'r farchnad dai, oherwydd mae'r band cyfradd sero dros dro bellach tua £66,000 yn uwch na chost gyfartalog cartref yma yng Nghymru, sef £184,000. Ac mae hefyd £70,000 yn uwch na'r trothwy cychwynnol arferol, sydd, wrth gwrs, yn £180,000. Ac fel y dywedais i yn fy sylwadau agoriadol, prif ddiben ymestyn yw darparu'r amser ychwanegol hwnnw i'r bobl hynny nad ydyn nhw'n gallu cwblhau erbyn 31 Mawrth, ond mae'n wir bod y farchnad dai yng Nghymru wedi bod yn hynod gadarn hyd yn oed yn ystod y 12 mis diwethaf, ac mae'r data trafodiadau preswyl a gafodd eu cyhoeddi gan Awdurdod Cyllid Cymru yn dangos bod lefelau trafodiadau yn y misoedd o fis Hydref i fis Ionawr wedi dychwelyd i tua lefelau cyn pandemig. Felly, mae'r farchnad dai'n syndod o gadarn, rwy'n credu, yma yng Nghymru.

Mae rhai cwestiynau wedi'u codi ynghylch pam na wnaethom ni benderfynu ddilyn yr un dull â Llywodraeth y DU o ran y polisi, ac rydym ni wedi dewis dull gweithredu gwahanol yn fwriadol, sy'n briodol i'n marchnad dai ein hunain yma yng Nghymru. Oherwydd, wrth gwrs, byddai darparu'r un polisi ag sydd ganddyn nhw dros y ffin wedi dileu treth, neu wedi darparu gostyngiadau treth mawr iawn, iawn, ar gyfer rhai o'r eiddo preswyl drutaf sydd gennym ni yng Nghymru, o gofio bod y prisiau cyfartalog sydd gennym ni'n wahanol iawn. Ac wrth gwrs, roedd y polisi yn Lloegr wedi'i gynllunio'n fawr iawn i ymateb i brisiau tai yn Llundain a'r de-ddwyrain. Ac wrth gwrs, gwnaethom ni benderfyniad gwahanol, ac roedd ein penderfyniad yn golygu nad ydym ni wedi darparu'r gostyngiadau treth hynny i brynwyr ail gartrefi neu eiddo prynu i osod, felly rydym ni wedi cael polisi llawer mwy pwyllog yma yng Nghymru, a oedd yn golygu hefyd, wrth gwrs, ein bod ni wedi gallu buddsoddi arian ychwanegol yn y farchnad tai cymdeithasol, sy'n golygu bod ein dull gweithredu yn llawer mwy blaengar hefyd.

Nid wyf o'r farn mewn gwirionedd fod unrhyw rinwedd yn y math hwnnw o ddull gweithredu graddol y mae Llywodraeth y DU wedi'i gymryd o ran tynnu'n ôl o'r newidiadau diweddaraf, oherwydd, dros y ffin, darparodd gwyliau'r dreth dir y dreth stamp ostyngiad treth o hyd at 3 y cant ar gost eiddo, a £15,000 byddai'r uchafswm arbediad yno wedi bod, unwaith eto'n adlewyrchu'r farchnad dai wahanol dros y ffin, ond mae'r cyfnod gostyngiad Treth Trafodiadau Tir hyd at uchafswm o 1 y cant yn golygu arbediad uchaf o £2,450, felly, unwaith eto, yn adlewyrchu'r gwahanol brisiau tai a'r darlun sydd gennym yma yng Nghymru. Ond, pan fyddwn ni'n dychwelyd at y trothwy cychwynnol arferol ar gyfer Treth Trafodiadau Tir, a'r ddwy dreth trafodiadau eiddo arall yn y DU yn dychwelyd i'w lefelau arferol, bydd yn golygu mai Cymru yw'r unig wlad yn y DU o hyd gyda throthwy cychwynnol ar gyfer talu treth sydd tua phris cyfartalog tai, ac, wrth gwrs, yn Lloegr, y trothwy cychwynnol arferol yw £125,000, sef tua hanner y pris cyfartalog dros y ffin. Felly, hyd yn oed pan fyddwn ni'n dychwelyd at y prisiau arferol—neu'r cyfraddau arferol, dylwn i ddweud—yna bydd gennym ni'r system fwyaf blaengar o hyd. Ac wrth gwrs, mae ein gostyngiad i holl brynwyr cartrefi, yn hytrach na chynnig hynny i brynwyr tro cyntaf yn unig, sydd, yn ôl yr hyn yr wyf i'n ei ddeall, yn fwriad y Blaid Geidwadol, pe baen nhw mewn sefyllfa yng Nghymru i gyfyngu eu cefnogaeth i brynwyr tro cyntaf yn unig, yn hytrach na phob prynwr tŷ.