Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 23 Mawrth 2021.
Diolch, David, am eich geiriau caredig. A gaf i ddweud ei bod yn ddrwg iawn gennyf glywed am y profiad y mae eich etholwr wedi'i gael? Pe byddech yn fodlon rhoi mwy o fanylion i mi, yna gallaf eich sicrhau y byddaf yn gofyn i swyddogion fynd ar drywydd hynny gydag awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot a byddwn yn falch iawn o wneud hynny, oherwydd yr hyn yr ydym yn ei wybod yw pan fydd rhieni yn gofyn am gymorth, weithiau mae hynny'n ein rhoi ni mewn sefyllfa agored iawn fel oedolion. Gwyddom y gall cyfaddef weithiau ein bod yn cael trafferth neu angen help, yn enwedig pan fo hynny'n rhywbeth mor bersonol â rhianta, wneud i chi deimlo'n agored iawn, iawn i niwed, ac rydych yn poeni am gael eich barnu ac ar yr un pryd yn poeni'n fawr am yr hyn sy'n digwydd i'ch plentyn. Felly, mae'n rhaid i'r ymateb cychwynnol fod yr ymateb cywir y tro cyntaf, fel nad yw pobl yn gwangalonni rhag ceisio cymorth. Ni allaf wneud sylw, oherwydd nid wyf yn gwybod manylion llawn yr achos, ond yr hyn y mae'n rhaid i ni ei gydnabod hefyd yw, er y gallwn ddisgwyl yn realistig i ysgolion reoli rhywfaint o achosion yn yr ysgol, weithiau efallai y bydd angen cymorth ar deulu neu blentyn sydd y tu hwnt i'r cymwyseddau y gellid eu disgwyl yn yr ysgol, a dyna pryd y mae awdurdodau addysg lleol ac awdurdodau lleol yn gyffredinol, ac weithiau mewn partneriaeth â'r gwasanaethau iechyd, angen sicrhau gwasanaethau cofleidiol y gall yr ysgol gyfeirio atynt, oherwydd weithiau mae angen asiantaeth allanol sydd y tu hwnt i'r ysgol i fod yno i gynorthwyo rhiant neu i gynorthwyo plentyn.
Felly, fel y dywedais, ni allaf wneud sylw, oherwydd nid wyf yn gwybod y manylion llawn, ond gallai hynny fod yn wir, bod angen dod â gwasanaethau eraill i mewn i gefnogi'r teulu. Ond, David, gallaf eich sicrhau ein bod yn parhau i weithio gydag awdurdodau lleol i sicrhau, yn enwedig wrth i ni ddod allan o'r pandemig—a, bobl bach, gobeithio ein bod ni yn dod allan o'r pandemig—y byddan nhw'n barod i ymateb mewn dull systemau cyfan, nid dim ond gadael y cyfan i ysgolion, ond i sicrhau bod gwaith ieuenctid, mewnbwn gan y gwasanaethau cymdeithasol, a phartneriaethau gyda sefydliadau eraill ar gael i roi cymorth i deuluoedd os oes ei angen arnyn nhw. Oherwydd rydych yn llygad eich lle—nid wyf yn credu bod plant yn gynhenid ddrwg; mae ymddygiad yn cael ei sbarduno gan rywbeth ac mae angen i ni gefnogi hynny, ac yn aml mae rhywfaint o darfu gartref neu bethau sydd wedi bod yn digwydd gartref yn arwain at yr ymddygiad yn yr ysgol, ac mae angen i ni sicrhau bod cefnogaeth i'r teulu fynd i'r afael â'r hyn sydd wedi bod yn digwydd fel y gellir mynd i'r afael â'r materion ymddygiad hynny. Mae llawer o ysgolion yn gwneud hynny'n dda iawn, ond nid yw addysg, fel democratiaeth, David, byth yn dod i ben. Felly, bydd bob amser mwy o waith i Weinidog addysg, pwy bynnag fydd yn ddigon ffodus i fod yn y swydd, i'w wneud.