Hoffwn ddechrau fy nghyfraniad i'r ddadl drwy gydnabod, yn ystod y pumed Senedd hon, y bu rhai ymyriadau cadarnhaol mewn perthynas â'r economi a seilwaith trafnidiaeth, yn ogystal â symudiadau i annog gweithgarwch entrepreneuraidd, ond rhaid dweud nad yw'r 15 mlynedd blaenorol o reolaeth Lafur, gyda helpu medrus Plaid Cymru ar un adeg, wedi bod yn ddim llai na thrychinebus i Gymru ac i economi Cymru.

Mae llawer gormod o amser ac arian wedi'i wario ar beirianneg gymdeithasol yn hytrach na thwf adeiladol i'r economi. Yr hyn rwy'n ei olygu wrth beirianneg gymdeithasol yw lledaeniad y trydydd sector yng Nghymru, strategaeth glir o greu swyddi i'r bechgyn lle mae bron bob swydd weithredol wedi ei llenwi gan aparatshiciaid Llafur. Yn ogystal, gwelsom fethiant llwyr y fenter Cymunedau yn Gyntaf, na chreodd unrhyw swyddi go iawn, ond a arweiniodd at lu o swyddi gweinyddol. Mae Merthyr Tudful yn enghraifft wych o'r methiant hwn, lle gwariwyd £1.25 miliwn o'r £1.5 miliwn a ddyrannwyd i'w sefydliad Cymunedau yn Gyntaf ar gyflogau gweinyddol. Mae cyfanswm gwariant yr arbrawf cymdeithasol wedi costio £410 miliwn i drethdalwyr Cymru rhwng 2001 a 2016, pan dynnwyd y plwg o'r diwedd.

Addawyd diwygio llywodraeth leol, gan droi 22 awdurdod lleol yn wyth awdurdod. Gellid dweud na ddigwyddodd hyn am fod y Blaid Lafur yn nwylo'r undebau llafur, sy'n gwrthwynebu ad-drefnu o'r fath. Mae hanes echrydus i addysg yng Nghymru dros yr 20 mlynedd diwethaf—ysgolion dirifedi mewn mesurau arbennig, ac fel yn Nhorfaen, gwnaed yr awdurdod addysg lleol hyd yn oed yn destun mesurau arbennig. Ar hyn o bryd mae gennym dair o'r pedair ysgol uwchradd mewn mesurau arbennig. Mae methiant llwyr y Llywodraeth Lafur i fynd i'r afael â phroblemau addysgol wedi arwain at ostyngiad dramatig mewn cymwysterau ar gyfer y mwyafrif helaeth o ddisgyblion ysgol, i'r graddau y gallwn ddweud yn awr fod gennym genhedlaeth goll o blant. Anwybyddwyd cymwysterau galwedigaethol bron yn gyfan gwbl yn ystod y cyfnod hwn, er, a bod yn deg, gellir dweud eu bod yn cael sylw bellach, yn hwyr iawn.

Mae'r Llywodraeth Lafur yn cwyno am y ffaith ein bod wedi colli arian Ewropeaidd fel y'i gelwir—mewn gwirionedd, arian Prydeinig yn dod yn ôl i ni ar ôl i'r UE gymryd tua'i hanner ydyw. Y gwir amdani yw mai'r rheswm pam roeddem yn gymwys i gael yr arian oedd ein bod yn parhau i fod yn un o ranbarthau tlotaf yr UE, gyda 25 y cant o'n poblogaeth yn byw mewn tlodi a gydnabyddir yn swyddogol, gwaddol 20 mlynedd o reolaeth Lafur yng Nghymru.

Mae Llafur wedi bod yn colli ei phleidlais graidd ymhlith y boblogaeth ddosbarth gweithiol am yr 20 mlynedd diwethaf. Pryd y bydd yn newid ei pholisïau i'r rhai y mae'r bobl hyn yn eu harddel? Gellir dweud mai datgysylltiad y sefydliad hwn oddi wrth bobl Cymru, fel y mae ei wrthodiad i dderbyn pleidlais Brexit yn ei ddangos, pan bleidleisiodd niferoedd mawr o bobl ddosbarth gweithiol dros adael yr UE, sy'n achosi'r ymbellhau oddi wrth y Blaid Lafur. Mae Cymru a'i phobl weithgar yn haeddu gwell. Efallai y bydd y weinyddiaeth yn gwrando ar y bobl. Rhaid inni ddiwygio—bydd y Blaid Ddiwygio'n sicrhau'r diwygio hwnnw.

A gaf fi orffen, Ddirprwy Lywydd, drwy eich llongyfarch ar eich cyfraniad gwych? Rydych yn eicon yn y sefydliad hwn. Fy nymuniadau gorau'n ddiffuant i chi ble bynnag a beth bynnag y dymunwch ei wneud yn eich ymddeoliad.