Part of the debate – Senedd Cymru am 7:45 pm ar 24 Mawrth 2021.
—Rheoliadau Tatws sy'n Tarddu o'r Aifft (Diwygio) (Cymru). Nawr, er mor bwysig oedd y rheini, nid oes lle iddynt mewn llawer o faniffestos etholiadol. Felly, yn 1999, y Cynulliad oedd yr wyneb newydd; y sefydliad newydd a oedd yn dal i brofi ei werth, a hyd yn oed ei hawl i fodoli, a rhywbeth y mae'n rhaid inni barhau i brofi ein hunain yn deilwng ohono bob dydd.
Felly, mae unrhyw un sy'n fy adnabod yn gwybod nad wyf yn swil. Nid wyf erioed wedi bod ofn sefyll dros yr hyn rwy'n ei gredu, nid wyf erioed wedi bod ofn sefyll dros gredoau fy mhlaid—ac weithiau, maent wedi bod ychydig yn wahanol—neu'r bobl rwyf wedi cael y pleser o'u cynrychioli ers 22 mlynedd a mwy, hyd yn oed os yw hyn weithiau wedi codi eich gwrychyn. Felly, os wyf wedi codi eich gwrychyn dros y 22 mlynedd, roeddech ar yr ochr anghywir i fy nadl.
Felly, gellir ystyried gwleidyddiaeth yn negyddol yn aml, ac mae yna rai sy'n teimlo ein bod yn rhy glyd, y tu mewn i swigen yma ym Mae Caerdydd, ac mae eraill yn teimlo ein bod yn dadlau er mwyn dadlau. Nawr, er y gallai hyn fod yn wir i nifer fach o bobl, mae'r mwyafrif llethol o Aelodau a sefydliadau rwyf wedi gweithio gyda hwy dros y ddau ddegawd yn malio'n fawr am ein gwlad ac eisiau ei gwneud yn well, er y gallem anghytuno ynglŷn â sut rydym yn cyflawni hynny.
Felly, fel yr Aelod cyntaf o'r meinciau cefn i basio deddfwriaeth—a gwn eich bod i gyd wedi cael llond bol ar glywed amdani, gan gynnwys proses arteithiol y Gorchymyn cymhwysedd deddfwriaethol—rwy'n falch o'r gwaddol rwy'n ei adael ar draws Cymru. Ac i'r rheini ohonoch nad ydych yn gwybod beth ydyw, deddfwriaeth i osod chwistrellwyr oedd hi—i'w gwneud yn orfodol i osod chwistrellwyr—ym mhob cartref newydd a gâi ei adeiladu. A digwyddodd hynny oherwydd datganoli. Oherwydd datganoli ac ymrwymiad gan Lywodraeth Lafur Cymru ar y pryd, Cymru oedd y wlad gyntaf yn y DU i sicrhau ei bod yn orfodol i osod chwistrellwyr, ac roedd yn rhywbeth roeddwn yn falch iawn ohono. Er hynny, yn frawychus, nid yw hyn yn digwydd yn Lloegr o hyd, a gellid achub llawer o fywydau pe bai'r mesur costeffeithiol hwn yn cael ei gyflwyno. Sawl gwaith rydych wedi fy nghlywed yn dweud hynny?
Ond yn fy mhum mlynedd ddiwethaf, fel Dirprwy Lywydd, rwyf wedi bod yn hynod falch o ledaenu ein stori a'n ffyrdd arloesol newydd o weithio, a rhannu fy angerdd dros gydraddoldeb, cyfiawnder cymdeithasol a thegwch mor eang â phosibl. Mae'r angerdd a ddaeth â mi i'r byd gwleidyddol yn dal i fy sbarduno i gydnabod bod cymaint mwy i'w wneud o hyd. Rwy'n credu bod Bethan Sayed wedi dweud bod mwy i'w wneud o hyd; rwy'n credu ein bod ni i gyd wedi dweud bod mwy i'w wneud. Ac felly, er nad wyf yn ceisio cael fy ailethol i'r Senedd ym mis Mai, fel Angela ac eraill, nid oes gennyf unrhyw fwriad o ymddeol. Rwy'n bwriadu gwneud defnydd da o'r profiad a'r arbenigedd a gefais yn ein Senedd drwy barhau i fod yn ymgyrchydd dros yr achosion rwy'n credu ynddynt a dadlau dros ogledd Cymru sydd mor annwyl i mi.
Felly, gan mai dyma'r tri chanfed a thrydydd ar ddeg ar hugain Cyfarfod Llawn y tymor hwn—ac os yw'r ffigurau'n anghywir, byddaf yn beio staff y Comisiwn, oherwydd rwyf newydd ei gael oddi ar flaen yr agenda y bore yma—rwy'n eich gadael gyda thri pheth: cadwch eich areithiau'n fyr, mae llai bob amser yn fwy; ewch allan ac adrodd stori wych ein Senedd yng Nghymru; a gadewch i ni i gyd fynd allan i gefnogi ein tîm pêl-droed cenedlaethol. Rwy'n mynd i'ch cefnogi i gyd—wel, rwy'n mynd i geisio cefnogi'r 60 ohonoch—gan wisgo coch. Efallai na fydd rhai ohonoch yn gwisgo coch ac efallai y gwnaf fi ddal i'ch cefnogi. Ond rwy'n mynd i fod yn gefnogwr brwd i'n Senedd—ac roeddwn i'n gwybod fy mod i'n mynd i wneud hyn—rwy'n mynd i fod yn gefnogwr brwd i'n Senedd, ei mawredd, a byddaf yn cefnogi pawb ohonoch o'r ystlys. Diolch yn fawr iawn. Diolch.