Part of the debate – Senedd Cymru am 2:07 pm ar 19 Mai 2021.
Lywydd, hoffwn longyfarch yr Aelod newydd dros Frycheiniog a Sir Faesyfed ar gael ei ethol ac am achub ar y cyfle cynnar hwn i wneud ei gyfraniad cyntaf ar lawr y Senedd, ac am ddewis mater pwysig i dynnu sylw pawb ato. Fel y gŵyr, newidiodd ei ragflaenydd, fel yr Aelod dros Frycheiniog a Sir Faesyfed, y polisi mewn perthynas ag ysgolion bach a gwledig i'w gwneud yn rhagdybiaeth o blaid cadw'r ysgolion hynny ar agor. Ac mae hynny'n newid yr her y mae awdurdodau lleol yn ei hwynebu wrth ymdrin â threfniadaeth ysgolion. Cyn hynny, nid oedd unrhyw ragdybiaeth o'r fath. Nawr, mae'n rhaid i awdurdodau lleol ddechrau o'r safbwynt, oni bai y gellir nodi rhesymau da dros beidio â chadw'r ysgolion hynny, y byddant yn parhau. Ac rwy'n gobeithio bod hynny wedi newid natur y ddadl. Yn sicr, mewn nifer o achosion, gwn fod hynny wedi rhoi mwy o rym i rieni sydd am ddadlau dros gadw ysgol ar agor mewn cymuned benodol.
Yn y tymor diwethaf hefyd, Lywydd, darparwyd cyllid ychwanegol i gydnabod rhai o'r costau ychwanegol anochel sy'n gysylltiedig â darparu addysg ar y raddfa lai honno. Nid oes dim o hyn yn golygu y bydd pob ysgol bob amser yn aros ar agor am byth, oherwydd weithiau gall awdurdodau lleol roi dadleuon da y byddai darpariaeth amgen o fudd i’r disgyblion a’r rhieni hynny. Ond credaf fod hyn wedi newid natur y ddadl ac nid oes gan y Llywodraeth hon unrhyw gynlluniau i newid y set newydd honno o amgylchiadau.