Part of the debate – Senedd Cymru am 3:34 pm ar 19 Mai 2021.
Diolch yn fawr, Lywydd. Hoffwn ddechrau drwy eich llongyfarch chi a'n Prif Weinidog ar ddychwelyd ac ailddechrau yn eich swyddi yn y sesiwn newydd yma yn 2021.
Nawr, fel rwy'n siŵr y gallwch i gyd ei werthfawrogi, rydym i gyd yn ymwybodol o'r ddyled fawr sydd arnom i weithwyr rheng flaen y gwasanaeth iechyd gwladol yng Nghymru, sydd wedi gorfod ymdopi â'r pwysau aruthrol y maent wedi'i wynebu oherwydd y pandemig. Y llynedd, cynhaliodd y Coleg Nyrsio Brenhinol arolwg yn edrych ar effaith y pandemig ar staff rheng flaen. Canfu fod mwy na thri chwarter yr aelodau o Gymru a gymerodd ran wedi nodi lefelau uwch o straen, ac roedd mwy na'u hanner yn poeni am eu hiechyd meddwl. Yn anffodus, mae'r pwysau hwn ar staff y GIG yn annhebygol o leihau yn y tymor byr gan fod mwy na 0.5 miliwn o bobl yng Nghymru bellach yn aros am driniaeth ar restrau aros y GIG—cynnydd o 19 y cant mewn blwyddyn. O'r rhain, mae 218,000 o bobl wedi bod yn aros am fwy na naw mis am driniaeth. Hoffwn ofyn i chi, Brif Weinidog, pa gamau cadarnhaol y mae eich Llywodraeth yn eu cymryd i leddfu'r pwysau ar staff rheng flaen y GIG wrth i gyfyngiadau gael eu codi. Ac rwy'n gwybod eich bod chi a llawer o fy nghyd-Aelodau wedi sôn am amrywiolyn India, amrywiolyn Brasil ac amrywiolyn De Affrica, ond hoffwn wybod, gan fod marwolaethau COVID ar gynnydd yma yng Nghymru yn ôl y datganiad rydych wedi ei rannu gyda ni yn garedig iawn heddiw, mae amrywiolyn India ar gynnydd mewn gwirionedd. Felly, pa astudiaeth sy'n cael ei gwneud gan Lywodraeth Cymru o effaith bosibl yr amrywiolyn newydd hwn ac amrywiolynnau eraill yn sgil hynny hefyd? Diolch.