3. Pa wersi mae Llywodraeth Cymru wedi eu dysgu o'r digwyddiadau prawf peilot er mwyn datblygu prosesau a chanllawiau a fydd yn caniatáu i ddigwyddiadau ddychwelyd yn ddiogel yng Nghymru? OQ56529

Llywydd, diolch i Llyr Gruffydd am y cwestiwn. Mae cynnydd da yn cael ei wneud gyda’r rhaglen digwyddiadau peilot, ac mae pum digwyddiad wedi cael eu cynnal yn barod. Bydd yr wybodaeth sy’n dod i’r amlwg, er enghraifft o ran cynnal profion COVID ar gyfer digwyddiadau, yn cael ei defnyddio i baratoi ar gyfer yr adolygiad 21 diwrnod nesaf. Byddwn ni’n ystyried y posibilrwydd o ddatblygu dull fesul cam o ailagor digwyddiadau. 

Roedd hi'n dda, wrth gwrs, gweld torfeydd yng ngemau Abertawe a Chasnewydd yn ddiweddar—a Wrecsam, gobeithio, cyn bo hir. Ond, tra eich bod chi wedi blaenoriaethu timau pêl-droed sy'n chwarae yng nghynghreiriau Lloegr, dwi eisiau gwybod pam eich bod chi wedi anwybyddu'r timau sy'n chwarae yn ein prif gynghrair genedlaethol ni yma yng Nghymru. Dyw'r clybiau yn y pyramid Seisnig ddim yn gynrychioladol o drwch y gêm ddomestig, a byddai peilota digwyddiadau yn y Cymru Premier, er enghraifft, wedi bod yn llawer mwy perthnasol i weddill y clybiau ar lawr gwlad ar hyd a lled Cymru.

Ac, onid yw hi'n ffars bod cefnogwyr y Cymru Premier nawr yn gorfod stwffio i mewn i dafarndai i wylio gemau, neu yn wir eu gwylio nhw o'r clubhouse sy'n ffinio â'r cae, yn lle gwneud hynny o'r eisteddleoedd yn yr awyr agored gydag ymbellhau cymdeithasol? Dyw hi ddim yn rhy hwyr, wrth gwrs, i newid hynny. Felly, a wnewch chi ailystyried caniatáu rhywfaint o gefnogwyr i fynychu'r gêm derfynol, dyngedfennol olaf o'r tymor rhwng Caernarfon a'r Drenewydd ddydd Sadwrn yma—y gêm fwyaf, wrth gwrs, yn hanes clwb pêl-droed Caernarfon?

Wel, Llywydd, a allaf i ddweud 'pob lwc' i Wrecsam, i ddechrau, ar ddydd Sadwrn? Rwy'n gobeithio y bydd Wrecsam yn ymuno ag Abertawe a Chasnewydd yn y llwyddiant y maen nhw wedi ei gael yn barod.

Pethau ymarferol oedden nhw, Llywydd, pan oeddem ni'n gwneud y dewis o ran ble oedd y digwyddiadau peilot yn gallu cael eu rhedeg. Mae lot fawr o waith y tu ôl i'r peilot. Mae'n amhosibl jest i ddweud, 'O, gallwch chi ddweud, ar ddydd Sadwrn, fod rhywbeth arall yn gallu digwydd.' Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn rhan o bob peilot. Mae'r awdurdodau lleol yn rhan o bob peilot. Beth bynnag rŷm ni’n ei ddefnyddio ar gyfer peilot, mae'r grŵp lleol yn rhan o'r peilot hefyd. So, doedd hi jest ddim yn ymarferol i wneud peilot ym mhob man ac am bob peth, ac i'w gwneud nhw yn ddiogel. Dyna pam rŷm ni wedi cael rhestr o bum digwyddiad a dyna pam rŷm ni'n mynd i ddysgu gwersi i weld a allwn ni wneud mwy yn y dyfodol, ond gwneud hynny mewn ffordd sy'n ddiogel i'r bobl sy'n troi lan i weld beth sy'n mynd ymlaen ac yn llwyddiannus i'r bobl sy'n rhedeg y digwyddiadau hefyd.

Janet Finch-Saunders.

Diolch, Llywydd. Llongyfarchiadau i chi a'n Prif Weinidog—i'r ddau ohonoch chi—ar eich swyddogaethau newydd, wel, cyfredol. Mae'n braf bod yn ôl yma ar lawr y Siambr ac, yn wir, fel Aelod etholedig o'r Senedd hon, a diolch i bobl Aberconwy am roi i mi yr hyn sy'n fraint enfawr.

Nawr, er bod y digwyddiadau prawf arbrofol i ddatblygu prosesau a chanllawiau i'w croesawu, mae eich canllawiau Llywodraeth Cymru cyfredol eich hun ar gyfer sector y celfyddydau yn cynnwys prif bwynt sy'n gwrth-ddweud ei hun. Mae'r union eiriad yn peri penbleth i un o'n gwyliau cerddoriaeth blaenllaw yn Aberconwy, a fydd, gobeithio, yn digwydd yn fuan mewn eglwys leol. Felly, gofynnaf i chi, Prif Weinidog: pam mae eich canllawiau, o'r enw 'Ymarfer, perfformio a chymryd rhan yn y celfyddydau perfformio', yn caniatáu i offerynnau chwyth gael eu chwarae dan do, ond mae'r canllawiau ar ailagor addoldai yn gwahardd defnyddio'r offerynnau chwyth hynny? Mae eich cynllunio wedi taro nodyn gwag gyda'n digwyddiadau ar raddfa fwy yn yr awyr agored  hefyd. Yn wir, mae Adam Newton, Tough Runner UK, wedi cyfeirio at Lywodraeth Cymru gan ddweud mai dim ond hanner cynllun sydd ganddi. Felly, a wnewch chi roi map ffordd ar waith ar gyfer digwyddiadau ar raddfa fwy i ailddechrau ac i hyn gynnwys amrywiaeth ehangach o leoliadau, gan ddod â rhywfaint o normalrwydd yn ôl i'n traddodiadau hirsefydlog? Diolch.

Wel, Llywydd, fel yr eglurais mewn ateb i gwestiwn cynharach, os byddwn yn gallu—ac 'os' ydyw, onid yw e—os gallwn ni symud i lefel rybudd 1 ar ddiwedd yr adolygiad tair wythnos hwn, yna bydd hynny'n cyflwyno posibiliadau newydd i ddigwyddiadau ailddechrau dan do ac yn yr awyr agored ledled Cymru. Pan fydd hynny'n digwydd, bydd yn dal i fod rhaid iddyn nhw o reidrwydd gadw at yr amddiffyniadau sydd gennym ni yn erbyn y coronafeirws yn ailddechrau. A dyna ble mae'r canllawiau yn dechrau bob amser, a dyna ble mae'r Llywodraeth hon wedi arddel safbwynt gwahanol i'r Aelod yn aml, rwy'n credu.

Ein man cychwyn bob amser yw: sut y gallwn ni gadw pobl yn ddiogel yn y digwyddiadau hyn? Sut y gallwn ni sicrhau eu bod yn cael eu cynnal mewn ffordd nad yw'n creu risgiau y gellir eu hosgoi o ddechrau lledaenu'r coronafeirws unwaith eto? Dyna pam y darperir y canllawiau; dyna pam mae'n gwahaniaethu rhwng yr hyn y gellir ei wneud mewn un cyd-destun ac mewn un arall. Maen nhw bob amser yn cael eu llunio'n ofalus, maen nhw bob amser wedi eu seilio ar y cyngor gorau sydd gennym. Ac er y gallai ymddangos—[Torri ar draws.] Er y gallai ymddangos yn anghyson ar brydiau, y rheswm am hynny yw y bydd y cyd-destun yn wahanol mewn ffordd sy'n arwain at y cyngor gwahanol hwnnw. Pan fo pobl yn gofyn i ni egluro yn fanylach pam mae angen y cyfyngiadau, yna wrth gwrs rydym yn ceisio gwneud hynny, ond nid yw'r cyfyngiadau byth yn wrthnysig yn fwriadol, ac maen nhw bob amser yn dechrau gyda'r cwestiwn hwnnw: beth y gellir ei wneud yn ddiogel yn y fan yma yn y cyd-destun y mae'r coronafeirws yn ei osod i ni ar unrhyw un adeg?

Fy ngobaith, a gwn ei fod yr un gobaith ag sydd gan yr Aelod, yw bod amgylchiadau'n parhau i wella, ac wrth iddyn nhw barhau i wella, bryd hynny bydd modd adfer mwy o ran digwyddiadau yn yr awyr agored, a pherfformiadau, canu, offerynnau cerdd dan do hefyd. Ond y ffactor cyfyngol bob amser yn anorfod yw gwneud pethau mewn ffordd nad yw'n rhoi Cymru a phobl mewn perygl.

Prif Weinidog, mae'n dda cael bod yn ôl, a gan ein bod yn sôn am Uwch Gynghrair Cymru, hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn yn awr, fel llysgennad clwb mwyaf balch yng Nghymru, i gofnodi fy llongyfarchiadau i'r Nomadiaid am gadw'r teitl yng Nghymru.

Prif Weinidog, byddwn i'n ddiolchgar pe gallech chi roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Siambr am y cynlluniau profi ac olrhain arbrofol sy'n cael eu cynnal ym mhum rhan y gogledd, ac a wnewch chi amlinellu manylion penodol y cymorth ychwanegol sy'n cael ei roi i'r rhai hynny sy'n hunanynysu.

Wel, diolch i Jack Sargeant am hynna. Mae e'n iawn, wrth gwrs: mae mwy nag un math o gynllun arbrofol yn cael ei gynnal yn y gogledd ar hyn o bryd. A llongyfarchiadau, wrth gwrs, i bobl dda Cei Connah ar lwyddiant y Nomadiaid y tymor hwn.

Y cynlluniau arbrofol, Llywydd, y mae Jack Sargeant yn cyfeirio atyn nhw yw'r cynlluniau arbrofol yr ydym yn eu cynnal i ddarparu cymorth ychwanegol y tu hwnt i'r taliad hunanynysu o £500 yr ydym yn ei wneud i'r bobl yr ydym yn gofyn iddyn nhw hunanynysu, er mwyn diogelu eu hunain a diogelu eraill, a phan nad oes ganddyn nhw ddigon o incwm i hynny fod yn bosibl. Nawr, yr hyn yr ydym wedi ei ddysgu, o'r gwaith sydd wedi ei wneud eisoes yn ardal Cwm Taf, yw bod mathau eraill o gymorth y gallwch eu hychwanegu at yr arian sy'n gwneud gwahaniaeth i allu pobl i hunanynysu yn y modd yr hoffem ni iddyn nhw ei wneud. Weithiau mae hynny'n gymorth ar unwaith, gyda bwyd a thlodi tanwydd; weithiau mae'n gymorth gyda materion tymor hwy fel cymorth iechyd meddwl ac allgáu digidol.

Bydd pum cynllun arbrofol ar draws y gogledd. Mae'r un yng Nghaergybi eisoes wedi dechrau—rwy'n siŵr y bydd yr Aelod lleol yn gwybod ei fod yn gweithredu o'r swyddfa Cyngor ar Bopeth yng Nghaergybi—ac ar 7 Mehefin a 14 Mehefin, bydd cynlluniau arbrofol eraill yn dechrau. Maen nhw wedi eu cynllunio i gynnig rhagor o gymorth i bobl, i sicrhau bod y rhai y mae hunanynysu yn fwy o her iddyn nhw nag eraill yn cael, yn ogystal â'r arian y gallwn ni ei ddarparu, cymorth ychwanegol hefyd i wneud y profiad hwnnw yn haws ei reoli iddyn nhw. Rydym ni'n dysgu llawer o'r cynlluniau arbrofol, ac yna'r pethau sy'n llwyddiannus ac sy'n gwneud gwahaniaeth—y bwriad fydd gwneud mwy o hynny ar sail ddaearyddol ehangach.