Part of the debate – Senedd Cymru am 3:07 pm ar 26 Mai 2021.
Hoffwn i ofyn am ddatganiad brys ar unrhyw gytundeb masnach rydd bosibl ag Awstralia. Fe wnaethom ni glywed y newyddion dros y penwythnos fod Llywodraeth Geidwadol y DU yn troi ei chefn ar y Gymru wledig ac yn troi ei chefn ar y diwydiant amaethyddol. Rydym wedi clywed gan y ddau undeb ffermio am yr effaith andwyol bosibl ar ffermio ledled ein gwlad ar sail cytundeb masnach rydd a fydd o fudd i gyllidwyr y Torïaid yn Ninas Llundain ac a fydd yn aberthu amaethyddiaeth Cymru i dalu am hynny. Mae'n bwysig nid yn unig i ucheldir Cymru, nid yn unig i'r Gymru wledig, ond i'n hunaniaeth genedlaethol ni ein hunain ein bod yn gallu trafod a dadlau y materion hyn yn y Senedd hon a sicrhau bod lleisiau'r Senedd hon yn cael eu clywed—ein bod ni eisiau cefnogi ein ffermwyr a'n bod ni eisiau cefnogi ein diwydiant defaid hyd yn oed os yw'r Llywodraeth Geidwadol yn troi ei chefn arnyn nhw, ac mae angen datganiad brys ar hynny, neu gyfle i drafod y materion hyn.
Hoffwn i ofyn hefyd am ddatganiad ar yrru oddi ar y ffordd a'i effaith ar gymunedau yng Nghymru. Efallai fod yr Aelodau a'r Gweinidog wedi gweld yr adroddiadau ar y BBC ddoe o Fynydd Carn-y-Cefn yng Nglynebwy, lle mae porwyr wedi bod yn trafod sut mae gyrru oddi ar y ffordd yn effeithio arnyn nhw, yn effeithio ar ein hamgylchedd lleol ym Mlaenau Gwent, ond mae hefyd yn cael effaith wirioneddol ar gymunedau'r fwrdeistref hefyd. Mae hyn yn rhywbeth sydd wedi bod yn digwydd ers rhai blynyddoedd, ac mae gyrwyr oddi ar y ffordd, wrth chwalu ffensys, wrth ddinistrio ein hamgylchedd, yn cael effaith wirioneddol ar ein bwrdeistref ac ar amgylchedd Blaenau'r Cymoedd. Ond rwy'n cydnabod ei fod hefyd yn broblem mewn mannau eraill yn y wlad. Rwy'n gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru yn gallu gwneud datganiad ar hyn a dod â gwahanol asiantaethau at ei gilydd er mwyn mynd i'r afael â'r mater hwn.