Part of the debate – Senedd Cymru am 4:25 pm ar 26 Mai 2021.
Gweinidog, un o drychinebau mwyaf y pandemig fu'r effaith y mae wedi'i chael ar y rhai sy'n byw yn ein cartrefi gofal. Maen nhw wedi'u gwahanu oddi wrth eu teuluoedd, yn methu â cofleidio eu hwyrion, heb allu cael cyswllt corfforol ag anwyliaid. Mae hyn wedi bod yn arbennig o anodd i'r rhai sy'n dioddef o ddementia, yn aml dydyn nhw ddim yn gallu deall pam mae eu teuluoedd wedi cefnu arnyn nhw. Roedd yr unigrwydd a'r arwahanrwydd nid yn unig yn anodd iawn i breswylwyr y cartrefi gofal, ond roedd eu teuluoedd hefyd wedi dioddef yn ofnadwy.
Gweinidog, mae bron pob preswylydd a staff cartrefi gofal wedi'u brechu'n llawn erbyn hyn, ac mae'r boblogaeth ehangach o oedolion yn dechrau cael eu hail ddosau. Ni fydd yn hir cyn y bydd y boblogaeth wedi'i hamddiffyn rhag salwch difrifol a marwolaeth o ganlyniad i bandemig COVID-19. Gyda hynny mewn golwg, pryd gallwn ni ddileu'r terfyn dau berson ar ymweliadau â chartrefi gofal? Pryd gall preswylwyr cartrefi gofal chwarae gyda'u hwyrion neu gofleidio eu hanwyliaid? Mae angen atebion i'r cwestiynau hyn ar ein hetholwyr yn Nyffryn Clwyd, a ninnau hefyd.
Deallaf, ar y dechrau, y bu angen pasio'r rheoliadau hyn yn gyflym. Fodd bynnag, nid yw hyn yn wir bellach. Nid yw'r sefydliad hwn yma i gymeradwyo penderfyniadau Llywodraeth Cymru; rydym ni yma i graffu. Gobeithio y gallwch chi fynd i'r afael â'r materion hyn cyn yr adolygiad nesaf, a rhoi gobaith i'r rheini sydd mewn gofal hirdymor. Diolch yn fawr iawn.