Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 26 Mai 2021.
John Griffiths, diolch yn fawr. Rydym yn awyddus iawn i bobl ifanc yn arbennig ddychwelyd i weithgareddau awyr agored. Mae yna ganllawiau eisoes o ran gweithgareddau wedi'u trefnu, o ran sut y gall rhieni wylio plant yn ddiogel. Rwy'n awyddus iawn ein bod ni fel Cabinet yn ystyried y mater parkruns. Wrth gwrs, bydd hynny'n rhywbeth y byddwn ni'n ei ystyried o ran yr adolygiad 21 diwrnod. Rydym ni, wrth gwrs, wedi cynnal y cynlluniau treialu awyr agored bach hyn; mae angen i ni adolygu'r cynlluniau treialu hynny. Dyna bwrpas cynllun treialu—gweld beth oedd y canlyniad. Os byddan nhw'n cyflawni yr hyn yr oeddem ni'n gobeithio y bydden nhw'n ei gyflawni, yna yn amlwg byddem ni'n hoffi gweld beth y gallwn ni ei wneud i lacio'r cyfyngiadau hynny ymhellach.
James Evans, croeso i'r Senedd. Hoffwn ymuno â chi i ddiolch i'r timau sydd wedi gwneud gwaith cwbl ryfeddol ledled Cymru o ran y rhaglen frechu. Rwy'n credu bod hyn yn arwydd o waith tîm: Llywodraeth Cymru gyda'r awdurdodau lleol, gyda'r byrddau iechyd, gyda'r gefnogaeth filwrol, ac, wrth gwrs, llawer iawn o wirfoddolwyr, ac mae'n dystiolaeth gwirioneddol o'u gwaith gwych nhw ein bod ni yn y sefyllfa yr ydym ynddi heddiw.
Rydym ni'n awyddus iawn, wrth gwrs, i sicrhau y gall busnesau agor cyn gynted â phosibl. Ac nid er mwyn y busnesau'n unig y mae hyn; mewn gwirionedd, aethoch chi ymlaen i sôn am iechyd meddwl. Fel y cyn Weinidog yn y swyddogaeth honno, mae perthynas rhwng y pethau hyn. Os na all pobl agor eu busnesau, maen nhw'n mynd i fod yn bryderus. Wyddoch chi, mae canlyniad economaidd iddyn nhw. Felly, mae llawer o niwed y mae angen i ni ei ystyried yma. Nid mater meddygol yn unig ydyw, yn y fan yma; nid mater iechyd yn unig ydyw. Mae llawer iawn o niwed arall, ac, wrth gwrs, rydym yn ystyried y niwed hwnnw bob tro y byddwn ni'n gwneud y penderfyniadau hyn o ran yr hyn yr ydym ni'n mynd i'w llacio a sut yr ydym ni'n mynd i'w llacio.
O ran yr hyn yr ydym ni wedi'i roi ar waith, byddwch chi eisoes wedi gweld ym maniffesto Llafur ein bod wedi ymrwymo i sicrhau ein bod yn gweld mwy o gymorth iechyd meddwl, sydd, gadewch i ni beidio ag anghofio, wedi'i neilltuo—£780 miliwn o bunnoedd o arian wedi'i neilltuo'n benodol ar gyfer cymorth iechyd meddwl. Ond mae arnom ni eisiau i fwy o'r arian hwnnw fynd i gymorth haen 0, haen 1—ymyrraeth gynnar iawn yw hynny. Gadewch i ni gael y gefnogaeth iddyn nhw'n gyflym. Dyna beth yr ydym ni'n awyddus iawn i'w wneud, ond hefyd i ddeall bod 80 y cant o broblemau iechyd meddwl yn dechrau pan fydd pobl yn blant a phobl ifanc, ac mae arnom angen mwy o'r arian i fynd yno. Felly, rydym yn rhoi cyfarwyddiadau nawr i'r byrddau iechyd er mwyn iddyn nhw ddeall mai dyna'r ffordd yr hoffem i bethau symud yn y dyfodol. Ac rydym wedi rhoi £40 miliwn o gyllid ychwanegol, wrth gwrs, i fynd i'r afael â'r mater hwn. Felly, mae'r mater iechyd meddwl yn sicr ar frig maniffesto Llafur.
Wrth gwrs, Huw, ar berfformiadau byw, rwy'n gwybod eich bod chi wedi bod yn ymgysylltu ar hyn, sy'n wych, ac mae'n un o'r pwyntiau sydd ar fy agenda. Felly, rydym ni'n cymryd hynny o ddifrif, Huw. Clywais gerddoriaeth fyw yn ddiweddar iawn yn eglwys gadeiriol Tyddewi, felly mae yn bosibl. Mae angen i ni edrych ar beth yw'r rhesymau a beth yw'r amodau. Rwy'n gwybod ein bod ni'n gwneud llawer o waith. Rydym ni'n Gymry, er mwyn popeth; rydym ni'n dwlu ar ganu. Rydym ni i gyd eisiau clywed canu eto, felly mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr ein bod ni'n gallu gwneud hynny mewn ffordd ddiogel. Felly, mae angen i ni wneud yn siŵr ein bod wedi gwneud yr holl baratoadau i wneud yn siŵr, pan fyddwn ni'n dychwelyd at ganu, y gallwn ni ei wneud gydag awch a brwdfrydedd, fel yr ydym ni yn hoffi ei wneud fel cenedl.
Ac yn olaf, o ran cartrefi gofal, rwy'n siŵr y byddwch chi'n falch o glywed ein bod wedi diweddaru ein canllawiau ddydd Llun ar gyfer cartrefi gofal, sydd bellach yn golygu nad oes raid i chi fod â dau berson y bu'n rhaid eu cofrestru ymlaen llaw i fynd i mewn i gartrefi gofal. Gall unrhyw un fynd i mewn i gartrefi gofal yn awr. Mae'r cyfyngiad hwnnw wedi'i ddileu. Wrth gwrs, mae'n rhaid iddyn nhw gydymffurfio â'r canllawiau, ond mae'r ffaith bod gennym 98 y cant o bobl yn ein cartrefi gofal sydd bellach wedi cael y brechlyn cyntaf, a 92 y cant sydd wedi cael y ddau frechlyn, yn golygu bod lefel o ddiogelwch yno nad oedd yno ar ddechrau'r pandemig. Felly, rydym ni'n gyfforddus â hynny, mae'n rhaid i ni yn awr sicrhau bod y cartrefi gofal eu hunain yn gyfforddus â'r sefyllfa honno.