Part of the debate – Senedd Cymru am 2:28 pm ar 8 Mehefin 2021.
Trefnydd, hoffwn i ofyn am ddatganiad gan y Dirprwy Weinidog chwaraeon. Nid wyf i'n siŵr a ydych yn ymwybodol o'r newid enfawr sy'n digwydd ym maes pêl-droed menywod yng Nghymru ar hyn o bryd, ond mae'n amlwg o drafodaethau trawsbleidiol yr wyf i wedi'u cael gydag Aelodau eraill ledled y Senedd bod gan bawb yma'r brif nod o wella pêl-droed menywod yng Nghymru a sicrhau ei bod yn gystadleuol a'i bod yn llwyddo. Rwy'n canmol Cymdeithas Bêl-droed Cymru am gydnabod yr angen i ddiwygio a buddsoddi yn y gêm hon i fenywod yma yng Nghymru gan fod taer angen buddsoddi yn ein clybiau, ac mae angen inni fod yn fwy cystadleuol yn y DU ac ar lwyfan byd-eang. Fodd bynnag, mae'r ganmoliaeth yn dod i ben yno, Gweinidog busnes, gan fod y broses ad-drefnu weinyddol a ddefnyddiwyd i geisio cyflawni'r nod hwn yn amheus ac yn annheg.
Mae timau ledled fy rhanbarth i wedi cael eu digalonni a'u drysu gan gyhoeddiadau diweddar Cymdeithas Bêl-droed Cymru ynghylch pa glybiau yng Nghymru fydd yn symud i lawr i haen 2. Mae'n ymddangos bod diffyg tryloywder yn y broses ei hun o ran sut y daeth Cymdeithas Bêl-droed Cymru i gasgliadau ynghylch pwy fydd yn cael eu symud i lawr i haen 2, sy'n codi llawer o gwestiynau ynddo'i hun, ond hefyd y diffyg pwyslais sydd yr un mor ddryslyd a roddir i'r haeddiant o ran chwaraeon, y perfformiad ar y cae. Menywod y Fenni yw'r enghraifft orau o hyn. Maen nhw, sydd yn fy rhanbarth i yn Nwyrain De Cymru, wedi cyrraedd y pedwerydd safle yn y gynghrair, maen nhw’n gystadleuol iawn, ac yn gwneud yn dda iawn yn erbyn clybiau mwy yn yr ardal. Eto i gyd, maen nhw wedi'u symud i lawr i haen 2, nid oherwydd eu galluoedd ar y cae, oherwydd maent wedi llwyddo i ddod yn bedwerydd yn y gynghrair, ond efallai oherwydd dim ond diffyg cefnogaeth gan Gymdeithas Bêl-droed Cymru i lenwi ffurflenni. Mae angen ailstrwythuro a buddsoddi yng ngêm y menywod yma yng Nghymru, ond nid fel hyn. Gan fod Cymdeithas Bêl-droed Cymru, drwy gyngor chwaraeon Cymru, yn cael arian sylweddol gan Lywodraeth Cymru, mae'n briodol felly bod y Dirprwy Weinidog bellach yn ymyrryd, a byddaf i, ochr yn ochr â llawer o bobl ledled y Siambr hon, yn gofyn yn awr iddi ofyn am eglurder gan Gymdeithas Bêl-droed Cymru a'u bod yn ailystyried y broses hon, yn enwedig yn y flwyddyn drosiannol hon.
Pob clod i Dawn Bowden, y Dirprwy Weinidog chwaraeon newydd, mae hi eisoes wedi gofyn am friff ar hyn. Ond mae'n iawn nawr, Gweinidog, ei bod yn gwneud datganiad ar broses a dyfodol y newid enfawr hwn mewn chwaraeon menywod yma yng Nghymru, a sut mae'r broses, y cytunwyd arni ledled y pleidiau, wedi methu ac yn bell o gyrraedd y safonau sy'n ofynnol gan gorff y Llywodraeth. Diolch.