Terfyn Cyflymder Diofyn mewn Ardaloedd Trefol

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:28 pm ar 15 Mehefin 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:28, 15 Mehefin 2021

(Cyfieithwyd)

Llywydd, mae'r Aelod yn gwneud nifer o bwyntiau pwysig iawn. Mae cerddwyr bum gwaith yn fwy tebygol o gael eu lladd ar 30 mya o'i gymharu â thraffig yn symud ar 20 mya, felly mae lleihau cyflymder yn lleihau damweiniau ac yn achub bywydau. Ac mae hynny yn arbennig o bwysig i blant, fel y mae'r Aelod wedi ei ddweud. Rydym ni wedi sôn am gyfres o bethau rhyng-gysylltiedig y prynhawn yma o ran llygredd aer a thraffig. Gallwn fod wedi dweud, ac efallai y dylwn i fod wedi dweud yn fy ateb i'r cwestiwn cyntaf un y prynhawn yma, Llywydd, mai diogelu iechyd ein plant rhag llygredd aer yw prif thema Diwrnod Aer Glân yng Nghymru ddydd Iau. Ac fe'n hatgoffwyd ni gan Darren Millar yn gynharach o farwolaeth drist iawn person ifanc yn ei etholaeth ef, a bydd yr Aelodau yn siŵr o fod yn ymwybodol o farwolaeth Ella Adoo-Kissi-Debrah, plentyn ifanc, y daeth y crwner i'r casgliad bod ei marwolaeth wedi ei hachosi gan sefydliad a gwaethygiad asthma a achoswyd gan aer llygredig yn y dref a'r stryd lle'r oedd hi'n byw.

Felly, mae'r rhain yn bwyntiau pwysig iawn, yn wir, y mae'r Aelod yn eu codi, ac efallai nad ydyn nhw mor besimistaidd ag yr awgrymwyd efallai ar ddiwedd un ei chwestiwn am y posibilrwydd o newid diwylliant. Mae newid diwylliant bob amser yn ymddangos yn anodd iawn, ond yn ystod ein hoes ein hunain, rydym ni wedi ei weld yn digwydd. Pan eisteddodd y Cynulliad cyntaf un ar ôl yr etholiadau ym 1999, roedd pobl yn ysmygu mewn swyddfeydd, yn ysmygu mewn ffreuturau, yn ysmygu ar y bws ar y ffordd i'r gwaith, yn ysmygu pan oedd plant yn bresennol wrth y bwrdd, a nawr ni fyddem ni'n meddwl, fyddem ni, am wneud hynny, a dim ond 20 mlynedd yn ddiweddarach yw hyn. Rwy'n credu pe byddem ni wedi dweud yn ôl bryd hynny y gallem ni newid diwylliant ysmygu yn y ffordd honno, byddem ni wedi meddwl bod hynny yn beth eithaf uchelgeisiol i'w wneud. Felly, rwy'n credu y gall newid diwylliant ddigwydd, ac mae'n digwydd drwy gyfuniad o ymdrechion.

Fel y dywedais yn fy ateb cynharach i Huw Irranca-Davies, rwy'n credu mai'r ffordd orau o ddechrau yw drwy berswadio ac annog pobl—hyd yn oed pobl sy'n gwneud pethau drwg iawn, fel y dywedodd yr Aelod, o amgylch ysgolion ac yn y blaen. Nid wyf i'n credu bod demoneiddio pobl yn newid meddyliau pobl ac nid yw'n newid y ffordd maen nhw'n ymddwyn. Mae'n rhaid i ni allu gwneud dadl iddyn nhw bod gwneud rhywbeth yn wahanol yn well iddyn nhw ac i'r bobl sy'n bwysig iddyn nhw. Yna mae angen i ni gymryd y math o gamau cadarnhaol y cyfeiriais atyn nhw hefyd mewn ateb cynharach—yr holl bethau yr ydym ni'n eu gwneud fel Llywodraeth Cymru i greu'r seilwaith hwnnw ar gyfer teithio llesol, er mwyn sicrhau bod cludiant cyhoeddus ar gael ac yn fwy hygyrch. Yna, mae'n rhaid i ni gael gorfodaeth. Ac rydym ni'n gwybod, pan fydd pobl yn parcio yn fwriadol ar linellau melyn dwbl y tu allan i ysgolion, gan achosi'r peryglon posibl y maen nhw'n eu hachosi, yna mae'n rhaid mai gorfodaeth yw'r ateb weithiau pan fo perswâd wedi methu.

Felly, mae gweithredu gan y Llywodraeth yn bwysig, ond nid yw ond rhan o'r ffordd y gallwn ni sicrhau bod y newid diwylliant y mae Jenny Rathbone wedi cyfeirio ato yn digwydd. Nid wyf i'n credu y dylem ni ddiystyru, Llywydd, y posibilrwydd y gallai barn y cyhoedd eisoes fod ar y blaen i'r awydd am weithredu gwleidyddol yn yr union ffordd a welsom ni gydag ysmygu; rwy'n cofio'r dadleuon yn y fan yma, lle'r oedd llawer o ofn ein bod ni rywsut ar y blaen i ble'r oedd y cyhoedd, ac yn y pen draw roedd y cyhoedd yno o'n blaenau ni.