3. Datganiad gan y Prif Weinidog: Y Rhaglen Lywodraethu

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:02 pm ar 15 Mehefin 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 4:02, 15 Mehefin 2021

(Cyfieithwyd)

Llywydd, rwy'n diolch i Vikki Howells am y cwestiynau penodol iawn hynny. Rwy'n ddiolchgar i'r awdurdodau lleol hynny sydd wedi camu ymlaen i gynnig ein cynorthwyo ni gyda chynllun treialu incwm sylfaenol, gan gynnig ei wneud yn eu hardaloedd eu hunain. Fel y mae'r Aelod yn gwybod, rydym ni'n gweithio ar syniadau i gynnwys plant sy'n derbyn gofal, pobl ifanc sy'n gadael gofal awdurdodau cyhoeddus, fel y ffordd y gallem ni gyflwyno cynllun treialu incwm sylfaenol yma yng Nghymru, ac rwy'n ddiolchgar i gyngor Rhondda Cynon Taf ac arweinwyr awdurdodau lleol eraill sydd wedi dod ymlaen i gynnig ein cynorthwyo gydag ef.

Gobeithio y bydd yr Aelodau yma wedi cael cyfle i weld adroddiad Comisiwn y Gyfraith a gafodd ei gyhoeddi yr wythnos diwethaf ar ddiogelwch tipiau glo. Mae'n ddogfen sobreiddiol. Mae'n cyffwrdd â llawer o'r pethau yr ydym ni wedi sôn amdanyn nhw'r prynhawn yma o ran effaith newid hinsawdd a glawiad yng nghymunedau'r Cymoedd a'r ffaith ei bod yn ddigon posibl na fydd safonau adeiladu tipiau glo, a oedd yn ddigon diogel yn eu hamser, yn ddigon diogel i barhau i ddiogelu'r cymunedau hynny rhag effaith digwyddiadau tywydd, glawiad dwys ac yn y blaen. Mae'n gyhoeddiad da iawn, os oes unrhyw un yn cael cyfle i edrych arno. Mae'n dibynnu ar weithio gyda Llywodraeth y DU, a gadewch i mi ddweud, rwy'n ddiolchgar ynghylch y ffaith fy mod i wedi gallu cyd-gadeirio, gydag Ysgrifennydd Gwladol Cymru, y grŵp yr ydym ni wedi dod at ei gilydd i weithio ar ddiogelwch tipiau glo. Drwy'r grŵp hwnnw cafodd posibilrwydd gwaith Comisiwn y Gyfraith ei godi ac yna ei ariannu gan fy nghyd-Aelod, Lesley Griffiths, pan yr oedd hi'n gyfrifol am y maes hwnnw.

Byddai'n dda gennyf i pe bai gennyf i gymaint o bethau cadarnhaol i'w dweud am y dreth ar dir gwag. Y broses yr ydym ni wedi ceisio'i chynnal yw'r broses sydd wedi'i nodi yn Neddf Llywodraeth Cymru 2017, a gafodd ei chymeradwyo gan Lywodraeth Geidwadol. Y Ddeddf honno sy'n nodi sut y gallwn ni ddefnyddio awdurdod i greu treth ar dir gwag yma yng Nghymru. Gwnaethom ni ddewis treth ar dir gwag, Dirprwy Lywydd, fel y cofiwch, i brofi'r peirianwaith hwnnw, gyda darn cymharol annadleuol a phenodol iawn o ddeddfwriaeth. Ers yr etholiad ym mis Rhagfyr 2019, rydym ni wedi wynebu gwrthodiad cyffredinol, rwy'n credu, gan Lywodraeth y DU i weithredu'r mecanwaith yr oedden nhw wedi'i osod. Roeddem ni wedi cael cydweithrediad rhesymol o dan Lywodraeth Theresa May ac wrth i ni ei wneud, ystyriais ein bod ni'n gwneud cynnydd da iawn o ran cael cytundeb gyda'r Trysorlys ac eraill arno. Mae wedi bod yn dalcen caled ers mis Rhagfyr 2019, ac mae hynny'n siomedig iawn ac rwy'n credu ei fod yn ein hatal ni rhag gallu bwrw ymlaen â syniad y byddai rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig wedi gallu dysgu oddi wrthyn nhw, gan ddefnyddio'r labordy byw hwnnw y mae datganoli'n ei ddarparu, lle gallwn ni i gyd roi cynnig ar wahanol bethau ac yna dysgu oddi wrth ein gilydd.