Diolch, Llywydd. Rwy'n cynnig y gwelliannau a gyflwynwyd yn enw Siân Gwenllian. Rydym yn croesawu'r cyfle i drafod y mater pwysig hwn yn amser y Llywodraeth. Mae Llywodraeth y DU wedi camarwain pobl Cymru yn gyson ynghylch y gronfa codi'r gwastad; o HS2 i'r gronfa ffyniant gyffredin, a bellach y gronfa codi'r gwastad, mae Cymru mewn sefyllfa lle bydd yn colli arian, neu byddwn yn cael llai nag yr oeddem ni pan oeddem yn rhan o'r UE. Hyd yma, mae agenda codi'r gwastad San Steffan wedi golygu mwy o bwerau i San Steffan, mwy o arian ar gyfer seddi'r Torïaid, a llai o gyllid a chynrychiolaeth i Gymru. Rydym ni'n haeddu gwell.

Ond beth mae 'codi'r gwastad' yn ei olygu mewn gwirionedd? Hyd yn hyn, y cyfan a gyflwynwyd i ni yw amrywiaeth o gronfeydd cystadleuol ac anhryloyw sy'n cystadlu â'i gilydd ac yn cael eu rheoli gan San Steffan, sy'n tanseilio yn hytrach na gwella strategaeth economaidd Cymru. Mewn tystiolaeth i bwyllgor dethol Materion Cymreig San Steffan, dywedodd Sefydliad Bevan fod

'rowndiau olynol o Gronfeydd Strwythurol Ewropeaidd wedi gwneud cyfraniadau sylweddol a hirsefydlog i Gymru ac economi Cymru.'

Mae hyn wedi cynnwys mynd i'r afael â thlodi ac amddifadedd, adfywio, uwchraddio cyfleusterau a seilwaith trafnidiaeth allweddol, yn ogystal â buddsoddi mewn sgiliau, swyddi, prentisiaethau, cyfleusterau busnes, a chymorth i sectorau a diwydiannau allweddol. Os na chaiff y cronfeydd hyn eu disodli'n llawn a'u gweithredu gan y rhai sy'n gwneud penderfyniadau datganoledig, yna bydd Cymru'n cael ei gadael yn brin ac yn waeth ei byd. Os gall Cymru reoli ei hymateb i'r pandemig, dylem ni allu rheoli ysgogiadau ein heconomi'n llawn. Dylid gwneud penderfyniadau am gyllid yng Nghymru yng Nghymru. Mae'r UE yn cydnabod yr egwyddor hon; pam na all San Steffan?

Cyhoeddwyd y gronfa codi'r gwastad gan San Steffan y llynedd—cronfa y dywedwyd ei bod yn agored i bob ardal leol yn Lloegr. Byddai Cymru'n cael ein cyfran ni o £800 miliwn drwy fformiwla Barnett, a byddem ni yn ei wario yn unol â'n blaenoriaethau. Fodd bynnag, mae'r Trysorlys, ers hynny, wedi cyhoeddi y byddan nhw'n penderfynu sut y caiff yr £800 miliwn hwnnw ei wario yng Nghymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon, ac nid oes cronfa wedi'i neilltuo ar gyfer Cymru. Yn hytrach na chodi'r gwastad, mae'r cynigion diweddaraf hyn yn lledaenu adnoddau'n deneuach ac yn tynnu ein harian ni oddi wrthym lle mae ei angen arnom fwyaf. Mae ein gwelliannau'n ceisio cryfhau cynnig y Llywodraeth, gan wneud pwyntiau penodol ynglŷn â'r broses sy'n sail i'r meini prawf dethol ar gyfer y cronfeydd hyn, a galw am asesiadau manwl o'r effaith y bydd yr arian hwn yn ei chael ar Gymru.

Os caf droi yn gyntaf at ein gwelliant cyntaf, mae ardaloedd awdurdodau lleol Cymru fel Gwynedd wedi'u rhoi yn y categori angen blaenoriaeth isaf ar gyfer y gronfa codi'r gwastad i ariannu prosiectau seilwaith mewn ardaloedd difreintiedig yng Nghymru, gan gofio, wrth gwrs, fod y Canghellor wedi cynnwys ei etholaeth ei hun yn y categori uchaf o angen. O dan feini prawf ariannu blaenorol yr UE, cafodd Gwynedd ei blaenoriaethu fel un o'r ardaloedd lleiaf datblygedig yn Ewrop, ynghyd â gweddill gorllewin Cymru a'r Cymoedd. O ran y gronfa adnewyddu cymunedol, mae Caerffili wedi'i gadael allan. Dylai Caerffili sgorio'n uchel ar y dangosyddion eraill yr oedd Llywodraeth y DU yn hawlio—