Ac eto, gyda Llywodraeth gymwys a gofalgar yn y DU, gallai fod wedi bod mor wahanol. Yn hytrach, rydym wedi cael cytundeb masnach eithriadol o anghymwys, sydd bellach yn bygwth ein sefydlogrwydd economaidd a gwleidyddol, darnio'r DU, a thanseilio heddwch yng Ngogledd Iwerddon.

Mae'r effaith ar ein heconomi yn glir: llai o fasnach, fel y mae'r Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol yn ei ragweld, ac o ganlyniad i gytundeb masnach yr UE, bydd allforion a mewnforion tua 15 y cant yn is yn y DU; ergyd i gynhyrchiant hirdymor y DU, gyda'r Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol yn rhagweld y bydd cynhyrchiant yn gostwng 4 y cant o ganlyniad i'r cytundeb masnach; masnach yn cael ei ddargyfeirio i ffwrdd o'r porthladdoedd yng Nghymru, gyda chyfeintiau masnach yn parhau gryn dipyn o dan y lefelau hanesyddol, wrth i nwyddau gael eu cymell i symud yn uniongyrchol drwy Ogledd Iwerddon i farchnadoedd Prydain.

Goblygiadau mawr i sectorau allweddol yng Nghymru: mae allforion bwyd a diod i'r UE wedi gostwng 47 y cant yn ystod chwarter cyntaf 2021; rhwystrau newydd i fasnachu allforion bwyd môr byw i'n prif farchnadoedd yn Ewrop, sy'n bygwth bodolaeth sectorau cyfan yng Nghymru. Risgiau yn sgil dull Llywodraeth y DU o ymdrin â chytundebau masnach newydd: mae'r cytundeb ag Awstralia yn creu risgiau sylweddol i'r sector bwyd-amaeth yng Nghymru, a allai wynebu cystadleuaeth yn sgil mewnforion cynyddol gan gynhyrchwyr cig oen a chig eidion Awstralia, nad oes raid iddynt gyrraedd yr un safonau â'n cynhyrchwyr ni mewn meysydd fel lles anifeiliaid. 

Ac fel y buom yn ei drafod yma yr wythnos diwethaf, er gwaethaf yr addewidion a wnaed adeg y refferendwm ac wedi hynny, mae Llywodraeth y DU yn mynd ar drywydd agenda o ganoli ymosodol ac ymosod ar ddatganoli yng Nghymru, ac nid ydynt hyd yn oed yn cuddio hynny. Yr unig bobl nad ydynt i'w gweld yn ymwybodol ohono yw'r Ceidwadwyr Cymreig.

Gan ddefnyddio pwerau cymorth ariannol Deddf y farchnad fewnol, pwerau a gynlluniwyd i gipio swyddogaethau sy'n rhan o gymhwysedd y Senedd a Llywodraeth Cymru, maent yn dwyn arian a addawyd i bobl Cymru, arian y mae gennym hawl iddo. Efallai y bydd Cymru'n cael cyn lleied â £10 miliwn drwy'r gronfa ffyniant gyffredin yn ei blwyddyn beilot yn 2021, pan fyddem wedi cael mynediad at o leiaf £375 miliwn bob blwyddyn o fis Ionawr 2021 ar gyfer rhaglenni cronfeydd strwythurol newydd yr UE, ar ben y derbyniadau am ymrwymiadau i brosiectau rydym eisoes wedi'u gwneud drwy raglenni ariannu cyfredol yr UE.

Nid oes unrhyw sylwedd ychwaith i gronfa godi'r gwastad y DU, gydag awdurdodau lleol yng Nghymru yn debygol o gael llai na £450,000 y flwyddyn. Mae'r cronfeydd hyn yn doriad enfawr o'r hyn y gallai Cymru fod wedi disgwyl ei gael, ac maent hefyd yn amlwg yn cipio pwerau, sy'n mynd yn groes i'r hyn a benderfynwyd gan Senedd y DU yn Neddfau Llywodraeth Cymru ac a gymeradwywyd mewn dau refferendwm, rhywbeth y mae'r Ceidwadwyr Cymreig i'w gweld yn ei anghofio mor hawdd.

Nid oes amheuaeth fod cyllid cyhoeddus Cymru, ein heconomi a'n setliad datganoli oll wedi'u niweidio'n ddramatig gan ddull gweithredu Llywodraeth y DU ers y refferendwm. Yn wir, mae cynllun honedig Llywodraeth y DU ar gyfer Cymru—cynllun na ddangoswyd digon o gwrteisi i ymgysylltu ac ymgynghori â Llywodraeth Cymru yn ei gylch—yn dangos y dirmyg llwyr sydd ganddynt tuag at y Senedd hon.

Ac eto, mae'r Ceidwadwyr Cymreig, neu efallai y dylwn ddweud—eu gwir enw yn awr mewn gwirionedd—y Blaid Geidwadol yng Nghymru, yn parhau i geisio lledaenu'r anwiredd fod Llywodraeth y DU wedi trosglwyddo pwerau i'r Senedd hon o ganlyniad i Brexit. Mae hynny'n anwiredd, ac maent yn gwybod hynny. Ein pwerau ni oeddent eisoes, wedi'u harfer ar lefel yr UE gyda'n cydsyniad ni, pwerau yr addawyd y byddent y dychwelyd yma'n gyfreithiol ar ôl inni adael yr UE.

Mae'r Torïaid yn cipio pŵer am un rheswm yn unig: er mwyn sicrhau bod ganddynt bwerau yng Nghymru na allant eu caffael drwy'r blwch pleidleisio. Rhaid imi ddweud y byddai Vladimir Putin a Donald Trump yn edmygu'r hyn rydych yn ei wneud yn fawr, oherwydd nid yn unig eich bod yn tanseilio datganoli, rydych yn parhau i danseilio democratiaeth a rheolaeth y gyfraith, a thrwy wneud hynny, rydych wedi cyflymu proses sy'n arwain yn gyflym at chwalu'r DU. Lywydd, nid oes raid iddi fod fel hyn. Gall y Torïaid newid eu ffyrdd a gallant edifarhau a dechrau sefyll dros Gymru. Wedi'r cyfan, mae mwy o lawenydd yn y nef am un pechadur sy'n edifarhau nag am 99 o bobl gyfiawn nad oes angen iddynt edifarhau.

Lywydd, mae gennym weledigaeth o Gymru gref mewn DU lwyddiannus, mewn undeb wedi'i drawsnewid yn sylweddol, undeb gwirfoddol o genhedloedd, yn seiliedig ar ddiben cyffredin a ffyniant cyffredin, ac sy'n dathlu buddiannau cyffredin a chydsafiad gweithwyr a theuluoedd ledled y DU. Byddwn yn nodi ein gweledigaeth wedi'i diweddaru cyn bo hir, pan fyddwn yn cyhoeddi ail argraffiad 'Diwygio ein hundeb: cyd-lywodraethu yn y DU', ac ar ôl hynny, byddaf yn gwneud datganiad i'r Senedd yn disgrifio'n fanylach y camau y byddwn yn eu cymryd i sefydlu comisiwn cyfansoddiadol newydd i ysgogi trafodaeth ehangach drwy sgwrs gyhoeddus genedlaethol, sgwrs ac ymgysylltiad â phobl Cymru. Byddwn yn ymgysylltu'n eang, ledled Cymru. Rydym am sicrhau bod ein dinasyddion yn cael cyfle i siapio'r ffordd y gwnawn benderfyniadau ar bob lefel o lywodraeth am faterion sy'n effeithio ar eu bywydau, materion sy'n bwysig iddynt, ac sy'n pennu dyfodol ein perthynas â gwledydd a rhanbarthau'r DU.

Lywydd, mae ein dyfodol ar ôl Brexit, ein cyfansoddiad, ein sofraniaeth, yn perthyn i bobl Cymru a neb arall, a galwaf ar yr Aelodau i gefnogi gwelliant y Llywodraeth, i weithio gyda ni i hyrwyddo, chwyddo a chyfoethogi'r sgwrs genedlaethol rydym ar fin ei chychwyn. Diolch, Lywydd.