Prynhawn ddoe, fe glywsom ni am farwolaeth dyn a chwaraeodd ran mor bwysig ym mywydau nifer ohonom ni. Bu farw David R. Edwards yn 56 mlwydd oed. Ffurfiodd Dave y band Datblygu pan yn yr ysgol yn Aberteifi yn 1982, a datblygodd y band i fod yn un o'r mwyaf dylanwadol yn hanes cerddoriaeth gyfoes yng Nghymru. Roedd o'n gyfansoddwr ac yn fardd, a'i farddoniaeth yn ffraeth, yn dyner, yn ddoniol ac yn ddwys. Ond nid dyn y sefydliad oedd Dave. Yn wir, byddai'n chwerthin wrth feddwl ein bod ni'n ei goffau e yma heddiw. Doedd gan Dave ddim amser i unrhyw un nag unrhyw ddosbarth o bobl oedd yn edrych i lawr eu trwynau ac yn barnu pobl eraill. 

Roedd geiriau Dave yn adlewyrchu bywyd yng Nghymru nad oedd yn cael ei adlewyrchu yn y cyfryngau torfol. Roedd o'n dal drych i fyny i fywyd go iawn yng Nghymru—bywyd 'Sgymraeg' pobl gyffredin—a thrwy ei gerddoriaeth yn golygu ein bod ninnau yn gwybod beth oedd bywyd fel i bobl Cymru. Creodd wrth-ddiwylliant newydd, ac iddi sain oedd yn unigryw i Gymru—nid cerddoriaeth oedd yn ceisio efelychu y diwylliant Eingl-Americanaidd, ond sain a oedd yn perthyn i oes a chymdeithas arbennig, a'r cyfan drwy'r Gymraeg. Wrth adrodd hanes y Cymry go iawn, rhoddodd hyder i genhedlaeth o Gymry fynd allan a mynegi eu hun. Ysbrydolodd Dave nifer o gerddorion a bandiau eraill a flagurodd i beth a adnabuwyd fel 'Cool Cymru' ar droad y ganrif. Ac, wrth gwrs, mae'n dal i ysbrydoli pobl ifanc heddiw. Oedd, roedd teimladau a bywydau pobl ifanc yn bwysig iawn i Dave. Mae ein diolch yn fawr iddo. Bydd ei gerddoriaeth yn rhan barhaol o soundtrack fy nghenhedlaeth i. Rydym ni'n meddwl am deulu a ffrindiau'r gŵr arbennig yma yn eu galar heddiw. Diolch, Dave.