Part of the debate – Senedd Cymru am 5:26 pm ar 29 Mehefin 2021.
Diolch i Vikki Howells am y cwestiynau yna. Mae'n amlwg bod y mater ynglŷn â phwy sydd wedi cael y taliad cydnabod wedi achosi rhai problemau, yn enwedig gyda'r bobl y mae hi wedi sôn amdanyn nhw—eiriolwyr a chymorth busnes. Ond diben rhoi'r bonws i weithwyr gofal cymdeithasol oedd ei roi i'r rhai sydd wir yn darparu'r gwasanaeth. Ac rydym ni wir yn dymuno y gallem ni ei ddosbarthu'n llawer ehangach, ond wrth gwrs, mae terfyn ariannol i'r hyn y gallwn ni ei wneud mewn gwirionedd. Felly, un o'r tasgau cyntaf y byddwn ni'n gofyn i'r fforwm gwaith teg gofal cymdeithasol ei gwneud, yw gweithio gyda ni i ddiffinio pwy fydd y gweithwyr gofal cymdeithasol a fydd yn cael y cyflog byw gwirioneddol, ac ni fydd hynny'n hawdd ei wneud. Dyna pam yr wyf i wedi dweud, mewn gwirionedd, fod hon yn broses gymhleth a pham nad ydym ni eisiau ei rhuthro. Mae'n amlwg bod rhai gweithwyr yn weithwyr gofal cymdeithasol, er enghraifft, pobl sy'n gweithio mewn cartrefi gofal preswyl neu bobl sy'n darparu gofal cartref, ond mae llu o bobl eraill y mae'n rhaid eu hystyried. Felly, dyna fydd un o dasgau cyntaf y fforwm gwaith teg gofal cymdeithasol, ac rwy'n falch iawn y byddwn ni'n gwneud hynny ar y cyd â'r undebau a gyda chyflogwyr a sefydliadau eraill.
Nawr, wrth geisio annog pobl i ddewis gofal cymdeithasol fel dewis gyrfa, mae Gofal Cymdeithasol Cymru wedi bod yn llwyddiannus iawn o ran cofrestru gweithwyr cartref a nawr mae'n symud ymlaen at gofrestru gweithwyr gofal preswyl. Mae'r broses gofrestru yn amlygu'r sgiliau sydd gan gynifer o bobl, a beth allai fod yn bwysicach na gofalu am unigolyn oedrannus, agored i niwed neu blentyn sy'n agored i niwed? Mae'n un o'r swyddi pwysicaf y mae modd ei gwneud, a thrwy eu hysbysebu—mae ganddyn nhw broses hysbysebu sy'n uchel ei pharch ac sydd, mewn gwirionedd, wedi cael ei hefelychu gan wledydd eraill yn y DU, gan yr Alban yn benodol—maen nhw wedi llwyddo i ddenu pobl i wneud cais am swyddi gweithwyr gofal cymdeithasol. Ond rwy'n cytuno'n llwyr â hi bod yn rhaid i ni gyfrannu popeth o fewn ein gallu i sicrhau bod y swyddi hyn yn parhau i fod yn swyddi llwyddiannus i bobl, lle maen nhw'n teimlo bod ganddyn nhw yrfa o'u blaenau. Ac rwy'n credu mai gwneud yn siŵr bod eu cyflog yn gwella yw un o'r camau cyntaf tuag at hynny.