Part of the debate – Senedd Cymru am 5:52 pm ar 29 Mehefin 2021.
Diolch yn fawr. Roedd cryn dipyn o faterion yn y fan yna. Fe wnaf i geisio mynd drwyddyn nhw'n gyflym cyn gynted ag y gallaf i. Yn gyntaf oll, ar briodasau, rydym ni bob amser wedi bod yn bryderus iawn am briodasau. Rwy'n gwybod bod llawer o bobl sy'n cynnal busnesau yn y sector hwn wir wedi dioddef yn ystod y cyfnod hwn. Rydym ni hefyd yn ymwybodol iawn mai dyma'r union fath o le y gallai'r feirws ledaenu ynddo, lle nad yw pobl wedi gweld ei gilydd ers amser maith, felly mae'n rhaid i ni gadw hynny mewn cof, a dyna pam yr ydym ni wedi gorfod cymryd agwedd ofalus iawn at ailagor priodasau. Ond rydym ni'n falch iawn ein bod ni wedi gallu symud ychydig yn gyflymach yn y maes hwnnw gyda'r diwygiadau penodol hyn.
O ran yr amser paratoi, mewn byd delfrydol, mae'n broblem, onid yw? Nid oes modd trefnu priodas dros nos. Mae angen amser paratoi hwy ar bobl er mwyn trefnu, a'r broblem sydd gennym ni yw ein bod ni'n cael adolygiad tair wythnos. Yr hyn nad ydym ni wedi'i wneud yng Nghymru yw rhoi ymrwymiad hirdymor i'r hyn sy'n debygol o ddigwydd, a hynny oherwydd ein bod ni wedi gwylio'r hyn sydd wedi digwydd yn Lloegr, lle maen nhw wedi gwneud addewidion ac maen nhw wedi'u torri dro ar ôl tro, gan fod y feirws wedi adweithio ac ymateb mewn ffordd wahanol i'r hyn a gafodd ei fodelu. Felly, mae'n rhaid i ni fod yn ymwybodol y gall pethau newid yn gyflym, ac rydym ni'n cymryd ymagwedd lawer mwy gofalus, oherwydd nid ydym ni eisiau codi disgwyliadau y mae angen eu chwalu wedyn, sef yr hyn sydd wedi digwydd dro ar ôl tro yn Lloegr.
Awyru—rydym ni'n awyddus iawn i danlinellu pwysigrwydd hynny; rwyf i'n falch bod Rhun wedi tanlinellu hynny. Rwy’n credu, yn arbennig, yn yr haf, ei bod yn amser da i atgoffa pobl bod llif aer, mewn gwirionedd, yn ffactor pwysig.
O ran lledaeniad mewn ysgolion, rwy'n credu mai'r hyn y mae'r Gweinidog addysg wedi'i ddweud yw y bydd fframwaith ar gyfer gwneud y penderfyniadau hyn. Nid yw'n fater i bob ysgol benderfynu ar hap yr hyn sy'n mynd i ddigwydd; bydd fframwaith y byddan nhw’n gweithio ynddo a chaiff hwnnw ei ddatblygu yn ystod yr wythnosau nesaf fel ein bod ni'n barod i ddod yn ôl i ysgolion ym mis Medi gyda dealltwriaeth o beth allai'r amgylchiadau gwahanol hynny fod, oherwydd efallai y bydd gennym ni rai rhannau o'r wlad lle mae'r feirws yn rhedeg yn wyllt, a rhannau eraill lle mae'r feirws ar lefel isel.
Nid oes gennym ni ddyddiad terfyn yng Nghymru. Nid ydym ni'n mynd i roi dyddiad terfyn yng Nghymru. Ac roeddwn i'n meddwl ei bod yn ddiddorol iawn mai'r peth cyntaf a wnaeth yr Ysgrifennydd iechyd newydd yn Lloegr oedd cyhoeddi, 'Iawn, dyna ni, mae diwrnod rhyddhau yn dod.' Ac rwyf i wedi ysgrifennu ato, rwy'n falch o ddweud, dim ond i'w groesawu i'w swydd ond hefyd i ddweud pa mor bwysig yw dilyn y data. A dyna'r dull yr ydym ni wedi'i gymryd yng Nghymru. Fel arfer, cawn gyfarfodydd wythnosol o Weinidogion iechyd y pedair gwlad. Nid wyf i wedi clywed bod hynny'n mynd i gael ei ganslo, felly rwy'n tybio y bydd hwnnw'n mynd yn ei flaen.
Rwy'n falch iawn o weld y ffigurau, sydd i'w croesawu'n fawr, yr ydym ni'n eu gweld yng Nghymru o ran y nifer y bobl yn yr ysbyty sydd â COVID erbyn hyn. Rydym ni i lawr i 88 o bobl yn yr ysbyty gyda COVID. Mae hynny 21 y cant yn is na dydd Mawrth diwethaf. Felly, mae'r arwyddion yn edrych yn dda iawn, ac felly—. Mae'n neges eithaf anodd, onid yw, i'w rhoi i'r cyhoedd, i ddweud, 'Mewn gwirionedd, mae cyfraddau'r achosion yn codi, ond maen nhw'n lefelu o ran derbyniadau i'r ysbyty.' Felly, mae'n rhaid i ni feddwl sut yr ydym ni'n mynd i ymdrin â hynny yn ystod yr wythnosau nesaf, ac wrth gwrs, byddwn ni'n cael cyfle i gael ychydig mwy o ddata fel y gallwn ni fod yn gwbl glir ynghylch y sefyllfa. Ond mae'n edrych yn gadarnhaol iawn, mae'n rhaid i mi ddweud.
Ac o ran cael y GIG yn ôl i'w gapasiti, mae pwyslais gwirioneddol ar hyn nawr. Mae'n anodd iawn, oherwydd mae'r cyfraddau'n cynyddu'n sylweddol, a bydd pobl sy'n gweithio yn ein GIG a fydd yn dal COVID yn y gymuned ac yna bydd yn rhaid iddyn nhw hunanynysu. Felly, mae'n rhaid i ni gofio y bydd gweld y niferoedd hynny'n cynyddu yn y gymuned hefyd yn cael effaith yn ein hysbytai, ar y bobl sy'n gweithio yno.