Diolch, Lywydd. Weinidog, rydym wedi clywed eisoes y prynhawn yma am yr adroddiad diweddar a gyhoeddwyd gan Sefydliad Bevan, sydd wedi rhoi cipolwg i ni—fel y mae teitl yr adroddiad yn ei awgrymu—ar dlodi yng Nghymru yng ngwanwyn 2021. Mae'r adroddiad yn syfrdanol, rwy'n siŵr y byddwch yn cytuno. Yr hyn sy'n fwy syfrdanol yw'r problemau y mae'r pandemig wedi'u gwaethygu. Nid yw'r anghydraddoldeb amlwg y mae'n ei ddatgelu yn newydd, ac yn fwy gofidus byth, mae'r anghydraddoldeb hwnnw'n gwaethygu; gwaethygu ar adeg pan fo llawer o'r amddiffyniadau a roddwyd ar waith yn ystod y misoedd diwethaf i'r rhai mwyaf agored i niwed bellach yn dod i ben.

Un o'r materion allweddol a drafodir yn yr adroddiad yw'r argyfwng tai sy'n effeithio ar gynifer o'n pobl a'r modd y caiff ei waethygu gan yr anghydraddoldeb hwn. Efallai mai'r ystadegyn mwyaf syfrdanol yw bod 6 y cant o aelwydydd eisoes wedi cael gwybod y byddant yn colli eu cartref. Mae hynny'n cyfateb i 80,000 o aelwydydd sydd eisoes wedi gorfod dod o hyd i gartref newydd neu'n mynd i orfod dod o hyd i un, a hynny er bod gwarchodaeth rhag troi allan yn weithredol pan gasglwyd y dystiolaeth hon. A'r bobl fwyaf agored i niwed yn economaidd ac yn gymdeithasol sy'n gorfod ymdopi â'r argyfwng hwn: aelwydydd incwm is yn bennaf, pobl anabl, oedolion o oedran gweithio. Yn amlwg, mae'r niwed wedi'i wneud i lawer o'r unigolion a theuluoedd sy'n byw mewn ofn a phryder oherwydd sefyllfa ansicr eu cartrefi, ac sy'n wynebu cael eu troi allan, gyda rhai o'r mesurau dros dro sydd wedi eu cefnogi, megis y gwaharddiad ar droi allan heb fai, sydd bellach yn cael eu codi.

Hoffwn groesawu'r grant caledi newydd i denantiaid a gyhoeddwyd heddiw. Bydd yn helpu rhai pobl i aros yn eu cartrefi, ond i lawer, bydd y risgiau’n parhau, ac felly, gyda’r pethau hyn yn dod i ben, y gwaharddiad ar droi allan heb fai, cymorth y cynllun ffyrlo, credyd cynhwysol yn dod i ben, a’r grantiau newydd hyn ond yn cael eu prosesu—yn dechrau cael eu prosesu—erbyn canol mis Gorffennaf, a gaf fi ofyn i'r Gweinidog pa gamau y bydd hi a'i Llywodraeth yn eu cymryd, ar wahân i'r grant caledi i denantiaid a'i adnoddau cyfyngedig, i sicrhau nad yw pobl sy'n wynebu ansicrwydd o ran tai yn colli eu cartrefi ac yn llithro drwy'r rhwyd?