Polisi Dadfeddiannu

Part of 4. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:49 pm ar 30 Mehefin 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 3:49, 30 Mehefin 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiwn, sy'n deillio, rwy'n siŵr, o awydd gwirioneddol a rennir gan bawb yng Nghymru, rwy'n gwybod, i sicrhau ein bod yn mynd i'r afael â phla digartrefedd, yn enwedig gyda mesurau ataliol. Rwy'n hynod falch o'r mesurau y mae pawb yn y sector wedi'u rhoi ar waith ledled Cymru yn ystod y pandemig, a ni yw'r wlad sydd wedi cyflawni orau o bell ffordd yn y DU i sicrhau nad yw pobl wedi bod yn ddigartref ar ein strydoedd drwy'r pandemig. Mae pawb yn y sector wedi gweithio'n galed, gan ddod at ei gilydd o'r sectorau statudol a gwirfoddol ym mhob rhan o Gymru i sicrhau y gall hynny ddigwydd.

Rydym yn dal i roi ychydig o dan £2 filiwn y mis i awdurdodau lleol, yn ogystal â'r cyllid arferol a rown iddynt, er mwyn sicrhau bod pobl sy'n ddigartref ar hyn o bryd yn dal i gael eu trin â'r urddas a'r parch y maent yn eu haeddu, a'u bod yn cael eu cartrefu mewn llety dros dro. Rwy'n derbyn yn llwyr fod y llety dros dro hwnnw'n amrywiaeth o wahanol wasanaethau—wrth gwrs ei fod, oherwydd rydym mewn sefyllfa na welwyd ei thebyg erioed o'r blaen.

Ar hyn o bryd, mae tua 1,000 o bobl ddigartref yn troi at wasanaethau awdurdodau lleol bob mis, ac ar hyn o bryd rydym yn gweld tua 400 ar gyfartaledd o'r bobl hynny'n cael eu symud i lety parhaol. Bydd Aelodau a oedd yma yn y Senedd ddiwethaf yn gwybod, oherwydd cytunodd y Senedd â ni fod angen ariannu awdurdodau lleol i gyflymu'r broses o adeiladu tai yn ystod y pandemig—. A byddwch hefyd yn cofio, rwy'n siŵr, ein bod wedi cadw'r diwydiant adeiladu ar agor drwy'r pandemig er mwyn gwneud hynny. Felly, mewn gwirionedd, mae 400 o bobl yn cael eu cartrefu'n barhaol bob mis yn ymdrech eithriadol gan awdurdodau lleol a landlordiaid cymdeithasol cofrestredig ac adeiladwyr tai eraill i adeiladu'r tai rydym eu heisiau. 

Rwy'n gwbl benderfynol na fyddwn yn dychwelyd i ddogni yn y sector tai ac y byddwn yn parhau i sicrhau bod pobl sydd angen gwasanaethau digartrefedd yn cael eu trin â'r urddas a'r parch y maent yn eu haeddu. Ar hyn o bryd, rydym yn gweithio'n gyflym i weithredu ein Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) 2016, a bydd honno'n mynd i'r afael â nifer o'r materion y mae Mabon wedi'u codi yn ei gwestiwn. Rydym yn gweithio'n gyflym i wneud hynny. Mae yna gymhlethdodau gwirioneddol, na fydd y Dirprwy Lywydd yn diolch i mi am eu crybwyll yn yr amser sydd gennyf mewn cwestiwn amserol, ond rwy'n fwy na pharod i'w trafod mewn ffordd drawsbleidiol, fel rydym wedi'i wneud ar sawl achlysur arall. A bydd hynny'n gwneud gwahaniaeth enfawr. Wrth gwrs, heddiw, fel y dywedasoch yn gywir, rydym wedi cyhoeddi bod y system grantiau'n dod i rym. Rydych yn iawn i ddweud nad oedd y benthyciadau mor effeithiol ag y byddem wedi hoffi, am amryw o resymau, ac felly rydym yn cyhoeddi grant yn awr. Bydd meini prawf cymhwysedd ar gyfer hwnnw. Bydd ein partneriaid awdurdod lleol, sydd wedi gweithio mor galed gyda ni yn ystod y pandemig i ddarparu gwasanaethau, yn cyflawni hynny ar ran Llywodraeth Cymru, drwy'r gronfa galedi. Ac rwy'n falch iawn o ddweud ein bod wedi cael cytundeb gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru yn y Llywodraeth er mwyn hwyluso hynny cyn gynted â phosibl.

Rydym yn poeni'n fawr am yr argyfwng tai yng Nghymru. Yn ddiweddar iawn, cyflwynodd Plaid Cymru ddadl i'r Senedd yn enw Siân Gwenllian ar yr argyfwng tai, a hynny'n gwbl briodol—cynnig na wnaethom ei ddiwygio, oherwydd ein bod yn cytuno'n llwyr. Gwir natur yr argyfwng yw'r broblem real sydd gennym gyda'r llwybr, os hoffech, i ddigartrefedd. Ac felly mae fy nghyd-Aelod Jane Hutt wedi gweithio gyda ni i hwyluso pecyn o gyngor a chyllid i asiantaethau cynghori i gynorthwyo gyda materion sy'n ymwneud â chwalu perthynas a chwnsela ac arweiniad i unigolion, gan gynnwys arweiniad ar ddyledion, cymorth iechyd meddwl ac yn y blaen, er mwyn atal hynny rhag digwydd. Ac rwy'n gweithio'n agos iawn gyda fy nghyd-Aelod Lynne Neagle hefyd i sicrhau bod cymorth ar gamddefnyddio sylweddau ac iechyd meddwl ar gael yn y sector.

Hoffwn gloi drwy ddiolch o waelod calon i'r sector am y gwaith y maent wedi parhau i'w wneud drwy gydol y pandemig ac am y gwaith y maent yn dal i'w wneud yn awr i sicrhau nad oes gennym bobl yn dychwelyd go iawn i'r strydoedd yng Nghymru, a bod gweithwyr allgymorth yn cael eu pennu ar gyfer y bobl sy'n dal i gysgu allan mewn niferoedd bach iawn yng Nghymru, ac rydym yn gweithio'n galed i'w cyfeirio at wasanaethau.