Ddydd Iau diwethaf fe gyhoeddwyd y cyntaf o'r adroddiadau adran 19 wedi'u paratoi gan gyngor Rhondda Cynon Taf i lifogydd 2020, ac roedd yn ymwneud â Pentre. Yn sgil ei gyhoeddi, rydym ni wedi gweld ffrae gyhoeddus rhwng Cyfoeth Naturiol Cymru a chyngor RhCT ynghylch y casgliadau, a galw gan rai gwleidyddion lleol am iawndal a gweithredu cyfreithiol posibl. At hynny, fel yr adroddwyd ar Sharp End neithiwr, mae arweinydd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru wedi ysgrifennu at y Gweinidog Newid Hinsawdd, yn galw ar Lywodraeth Cymru i ystyried y swyddogaethau y mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn eu cyflawni, pa mor dda y maen nhw'n perfformio, ac a allai fod dewis arall. I'r rhai a ddioddefodd lifogydd yn Pentre, nid yw'r canlyniad cyhoeddus hwn wedi rhoi dim o'r sicrwydd a addawyd iddynt.

Yng ngoleuni hyn, ac yng ngoleuni'r llythyr gan CLlLC, hoffwn i ofyn am ddatganiad brys gan y Gweinidog Newid Hinsawdd yn amlinellu sut y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ymdrin â'r pryderon a gafodd eu codi o ran Cyfoeth Naturiol Cymru. Rwyf i hefyd yn gobeithio y gall datganiad o'r fath ystyried a fydd Llywodraeth Cymru yn awr yn comisiynu ymchwiliad annibynnol brys i lifogydd 2020, gan edrych ar yr holl adroddiadau a gafodd eu paratoi gan bob sefydliad, fel bod gwersi'n cael eu dysgu'n briodol a bod camau'n cael eu cymryd i liniaru'r perygl o lifogydd cyn belled ag y bo modd yn y dyfodol. Rhaid craffu'n briodol ar bob sefydliad sy'n gyfrifol am liniaru llifogydd, sy'n cynnwys Cyfoeth Naturiol Cymru, Dŵr Cymru, Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol. Nid yw hyn yn digwydd ar hyn o bryd ac mae angen ymdrin ag ef ar frys.