Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 6 Gorffennaf 2021.
Diolch i Mike Hedges am y sylwadau y mae wedi eu codi, ac, wrth gwrs, mae wedi eu codi nhw droeon yn ystod y dadleuon yn y Senedd yn y tymor diwethaf, ond hefyd hyd yn oed eleni. Gan gyfeirio at y Bil partneriaethau cymdeithasol a chaffael, mae hwn yn ymrwymiad hirsefydlog a wnaed. Rwy'n credu ei fod, o bosibl, yn un o'r darnau mwyaf radical a rhagweledol o ddeddfwriaeth, yn enwedig yn y maes ôl-COVID pan ydym yn sôn am wneud pethau'n wahanol a gwneud pethau'n well, ac mae'n rhaid i hynny olygu, rwy'n credu, defnyddio caffael fel ffordd o hybu'r amcanion economaidd-gymdeithasol hynny, sydd wedi eu datganoli i ni, ein cyfrifoldeb ni ydyn nhw, ac rwy'n credu y byddem yn anghyfrifol i beidio â manteisio ar y cyfleoedd hynny er mwyn gwneud hynny.
Mae diswyddo ac ailgyflogi wedi bod yn un o'r arferion gwarthus sydd wedi dod i'r amlwg yn sgil pandemig COVID, sef y ffordd y mae rhai cyflogwyr—ac rwy'n dweud 'rhai' oherwydd bod llawer o gyflogwyr wedi gweithredu mewn modd cwbl onest o ran eu gweithlu a'u busnesau. Ond mae diswyddo ac ailgyflogi, yn anffodus, yn faes cyfraith cyflogaeth a gadwyd yn ôl, ac mae'n faes lle bu galwadau, gan yr wrthblaid Lafur ac eraill, am newid mewn deddfwriaeth i ailalinio'r cydbwysedd o ran hawliau gweithwyr yn erbyn buddiannau a chyfleoedd busnesau i fanteisio ar y pandemig. Ond, yn sicr, o ran y Bil partneriaeth gymdeithasol, un o'r amcanion yw nodi amcanion economaidd-gymdeithasol, ac, yn amlwg, ymddygiad cyflogwyr o ran yr amgylchedd, o ran iechyd, o ran cydraddoldeb ac o ran llawer o feysydd sydd wedi eu datganoli, o ran gweithredu adran 1 Deddf Cydraddoldeb 2010 a weithredwyd gennym ni; mae'r rhain yn ffactorau a fydd yn cael eu hystyried o ran cyflawni'r amcanion economaidd-gymdeithasol hynny. Yn amlwg, mae llawer o waith yn mynd rhagddo ar hyn o bryd mewn cysylltiad â'r ymgynghoriad sydd wedi dod i ben ynglŷn â'r Bil partneriaeth gymdeithasol y byddem yn gobeithio ei gyflwyno cyn diwedd blwyddyn y Senedd.
O ran y rheol dim niwed, wel, mae'n rhaid i ni amddiffyn honno'n llwyr—os oes newidiadau i drefniadau trethu ar lefel y DU sy'n effeithio ar gyllid y Senedd hon, yna mae'n rhaid gwneud iawn am y rheini. Rwy'n croesawu'r sylwadau a wnewch mewn cysylltiad â Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) 2016 sy'n amddiffyn tenantiaid a'u hawliau, ac rwy'n credu fy mod i eisoes wedi gwneud y sylwadau hynny am bwysigrwydd llwyr blaenoriaethu'r broses o weithredu'r ddeddfwriaeth honno.