Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:40 pm ar 13 Gorffennaf 2021.
Diolch, Gweinidog. Fel y byddwch yn gwybod, Cymru oedd y Genedl Masnach Deg gyntaf erioed yn 2008, ac, ers 2015, mae Llywodraeth Cymru wedi darparu cyllid drwy raglen Cymru ac Affrica i Masnach Deg Cymru hyrwyddo sefydliadau i ddod yn bartneriaid masnach deg a darparu allgymorth addysgol ar fanteision masnach deg. Mae Masnach Deg Cymru yn adrodd ar hyn o bryd eu bod yn gweithio gyda dim ond 30 o grwpiau masnach deg lleol, 200 o ysgolion a 18 o'r 22 awdurdod lleol. Maen nhw hefyd yn cyflogi dau aelod o staff rhan-amser yn unig. Yn un o gyfarfodydd y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol yn 2018, adroddodd cynrychiolydd Masnach Deg Cymru ar sut yr oedd toriadau i gyllidebau wedi golygu nad oedden nhw yn darparu gwasanaethau dwyieithog addas mwyach, ac roedd toriadau i staffio wedi golygu bod eu cyswllt addysg ag ysgolion wedi gostwng yn sylweddol. Yn rhyfeddol, ar ôl 13 mlynedd o fod yn Genedl Masnach Deg, mae Llywodraeth Cymru yn dal i fod heb argyhoeddi pob awdurdod lleol i gefnogi masnach deg, ac mae Masnach Deg Cymru wedi adrodd nad ydyn nhw hyd yn oed yn monitro gwerth nwyddau masnach deg a werthir yng Nghymru. O gofio eu bod nhw mewn cysylltiad â chyn lleied o sefydliadau ac nad oes ganddyn nhw syniad o nifer na gwerth nwyddau masnach deg a werthir yng Nghymru, a all y Prif Weinidog gynnig sylwadau ar sut y mae Masnach Deg Cymru o fudd yn y pen draw i hyrwyddo masnach deg gydag Affrica ac yn cynnig gwerth am arian i drethdalwyr Cymru? Diolch.