Diolch, Lywydd. Rwyf wedi cytuno i roi munud o fy amser i Cefin Campbell.

Clywn yr ymadrodd 'Ni yw'r hyn yr ydym yn ei fwyta' yn aml, ac mae enghreifftiau o ganlyniadau deiet gwael o'n cwmpas ym mhobman. Mae gennym y lefelau uchaf erioed o glefyd y galon, diabetes ac afiechydon eraill sy'n gysylltiedig â deiet, ac nid ydym ond yn dechrau deall rhai ohonynt. Pan fyddwn yn mynd i siopa, y gost yw'r ystyriaeth bwysicaf yn tueddu i fod wrth inni ystyried a ydym am brynu rhywbeth. Ymhlith yr ystyriaethau eraill mae: a yw'n edrych yn dda, a yw'n organig, o ble y daw?

Ar ben hynny mae'r llu o hysbysebion sy'n ein hannog i feddwl y bydd prynu cynnyrch X yn ein gwneud yn hapusach, yn fwy llwyddiannus, ac mewn rhai achosion, yn iachach. Mae gan yr Awdurdod Safonau Hysbysebu swyddogaeth i gyfyngu ar yr honiadau mwy gwarthus, ac mae'r Asiantaeth Safonau Bwyd a gwasanaethau rheoleiddio awdurdodau lleol yn gyfrifol am sicrhau bod bwyd sy'n cael ei werthu yn addas i'w fwyta. Ond beth am safonau bwyd? Nid yw'n glir sut y mae'r Asiantaeth Safonau Bwyd yn rhoi sylw i ansawdd bwyd, gan ganolbwyntio yn hytrach ar yr hyn a allai ein lladd. Dangoswyd y modd y caiff bwyd ei ddifwyno yn glir iawn yn y sgandal 'byrgyrs ceffylau' yn 2013. Dyna oedd yr enghraifft fwyaf dramatig, ond gwyddom fod pryder cynyddol, yn enwedig yn y Siambr hon, ynglŷn â faint o halen, siwgr a thraws-frasterau sy'n cael eu gwerthu mewn bwyd wedi'i brosesu, ac mae galw cynyddol am fwy o reoleiddio.

Mae twyll hefyd yn broblem, ac roeddwn yn falch iawn o ddarllen bod Hybu Cig Cymru yn gwneud eu gwaith monitro eu hunain i ddiogelu eu henw da. Efallai eich bod wedi darllen eu bod yn defnyddio gwasanaeth gyda'r gorau yn y byd i ymchwilio i dwyll cynnyrch er mwyn profi mai'r cynnyrch premiwm Cymreig yw'r cig oen a'r cig eidion a werthir mewn siopau gyda label HCC arno mewn gwirionedd, ac nid cig o safon is yn honni bod yn rhywbeth arall drwy dwyll. Os nad yw labelu'n ddigonol, mae pobl yn cael eu twyllo.

Ond beth am ffrwythau a llysiau? Yn gyffredinol, mae cyfeiriadau at ansawdd bwyd yn canolbwyntio ar sicrhau nad yw wedi ei anffurfio. Tynnodd Hugh Fearnley-Whittingstall sylw at y panas di-siâp a gâi eu cludo i safleoedd tirlenwi oherwydd na fyddai'r archfarchnadoedd yn eu prynu, gan arwain at newid polisi ar ôl pwysau o du'r cyhoedd. Mae labelu'n ystyried pethau fel pa mor aeddfed ydynt, neu eu tarddiad, ac mae cyrff masnach yn bodoli er mwyn cadarnhau honiadau fod cynnyrch yn organig. Ond nid yw dwysedd maethol y bwyd—nifer y fitaminau a'r mwynau y gallant eu cynnig i roi maeth i chi—bron byth yn cael ei grybwyll.

Felly, er mwyn casglu gwybodaeth ar gyfer y ddadl hon, comisiynais fenter gymdeithasol o'r enw Growing Real Food for Nutrition, sydd â'r Grffn, sy'n ymchwilio i'r cysylltiad rhwng ansawdd pridd, amodau tyfu a chynhyrchu ffrwythau a llysiau yn y ffordd fwyaf carbon niwtral, sy'n ystyriaeth gynyddol bwysig i bob un ohonom o ystyried ein targedau lleihau carbon. Rwyf wedi gofyn iddynt brofi rhai o'r llysiau a'r ffrwythau bob dydd sydd ar gael i fy etholwyr, ac fe wnaethant ymweld â marchnad ffermwyr, stondin stryd ffrwythau a llysiau draddodiadol a thair cadwyn archfarchnad adnabyddus ar y dydd Sadwrn cyntaf ym mis Medi. Felly, prynwyd ffrwythau a llysiau ffres o bob un o'r pum siop a chynnal profion arnynt ar yr un diwrnod ag y cawsant eu prynu gan ddefnyddio reffractomedr Brix. Efallai eich bod yn gofyn beth yw reffractomedr? Mae'n edrych yn eithaf tebyg i declyn cyrlio gwallt, y bydd rhai ohonoch yn gyfarwydd ag ef.