7. Dadl Plaid Cymru: Wythnos waith pedwar diwrnod

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:03 pm ar 22 Medi 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 5:03, 22 Medi 2021

Er bod mwy o fenywod yn gweithio'n rhan-amser na dynion, mae ganddyn nhw lai o amser sy'n rhydd o waith. Maen nhw'n fwy tebygol o fod yn pwytho sawl swydd ran-amser at ei gilydd er mwyn cadw pen uwchben y dŵr. Ond maen nhw'n llawer mwy tebygol o fod â llai o amser rhydd o waith am eu bod nhw'n cyflawni rolau di-dâl. Pan ddaeth y gorchymyn i weithio gartref, roedden i'n rhan o dîm o weithwyr oedd yn famau. Rwy'n gallu tystio i effaith chwalu eu rhwydwaith cymhleth ac allweddol o gefnogaeth: y strwythur bregus o ysgolion, meithrinfeydd, gofalwyr plant, aelodau o'r teulu, ffrindiau ac yn y blaen. Fe ddisgynnodd y rhan helaeth o'r cyfrifoldebau gofal yn ddisymwth ar ysgwyddau menywod yn bennaf, ac mae'r hyn a ddadlennwyd mor glir am anghydraddoldeb rhwng y rhywiau yn rhywbeth y mae'n rhaid inni weithredu i'w newid. Achos, waeth beth fo'u cyflog, mae ymchwil yn dangos bod menywod sy'n gweithio wedi gwneud mwy o ofal plant na dynion sydd ar gyflog tebyg. Mewn ymchwil gan Chwarae Teg, fe welwyd bod menywod wedi gorfod torri eu horiau gwaith er mwyn gallu ymdopi gyda gwaith di-dâl, fel gofalu. A'r menywod mwyaf bregus yn economaidd ac yn gymdeithasol sy'n cael eu heffeithio arnynt yn bennaf.

Ond dyw'r anghydraddoldebau yma ddim yn rhai newydd. Ers degawdau, mae Llywodraethau o bob lliw wedi methu â chefnogi gallu pobl i gwrdd â'u hanghenion sylfaenol a'r rhai sy'n ddibynnol arnynt. Mae yna gysylltiad llawer cryfach hefyd rhwng gorweithio a phroblemau iechyd meddwl menywod. Hyd yn oed cyn y pandemig, roedd y lefelau o straen sy'n gysylltiedig â'r gweithle deirgwaith yn uwch i fenywod. Sut felly byddai wythnos pedwar diwrnod yn helpu taclo anghydraddoldebau?