7. Dadl Plaid Cymru: Wythnos waith pedwar diwrnod

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 22 Medi 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Hannah Blythyn Hannah Blythyn Labour 5:31, 22 Medi 2021

(Cyfieithwyd)

Os nad oes ots gan yr Aelod, fe ddeuaf at ein dull o weithredu wrth inni fynd drwy'r—. Rwy'n ceisio mynd drwy fy nghyfraniad yn yr amser a neilltuwyd. Ond diolch ichi am y cyfraniad i roi cyfle inni feddwl ble y gallai'r cyfleoedd hynny fod er mwyn edrych ar bethau fel hyn yn y dyfodol. 

Ni ddylai hyn ymwneud â symud tuag at fyd ôl-waith, ond yn hytrach â gwireddu byd gwaith sy'n llawn urddas, yn weddus ac sydd â lles wrth ei wraidd—lles y gweithiwr, yr economi a'n hamgylchedd. A bydd yn golygu bod llais y gweithiwr yn cael ei glywed a'i gynrychioli a bydd angen partneriaeth gymdeithasol rhwng undebau llafur a chyflogwyr. 

Ac rwy'n cytuno ynglŷn â phwysigrwydd edrych ar y dystiolaeth ryngwladol honno, megis y cynllun peilot wythnos waith pedwar diwrnod yng Ngwlad yr Iâ, a byddaf hefyd yn rhoi sylw manwl i ddatblygiadau mewn mannau eraill, yn llawer agosach at adref, gan gynnwys yn yr Alban, lle clywsom fod gwaith ar y gweill i ddatblygu cynllun peilot wythnos waith pedwar diwrnod, ac mae swyddogion Llywodraeth Cymru eisoes mewn cysylltiad â'u cymheiriaid yn Llywodraeth yr Alban sy'n gweithio ar y cynllun peilot hwnnw, felly byddwn yn dilyn hynny'n agos iawn ac yn siarad â hwy am hynny.

Lle'r ydym wedi diwygio cynnig gwreiddiol Plaid Cymru, gwnaethom hynny'n unig am ein bod yn credu bod mabwysiadu ymagwedd sy'n seiliedig ar dystiolaeth yn dda, ac mae hynny'n golygu mynd ati i ystyried y cynnydd a wnaed drwy'r cynlluniau peilot mewn gwledydd eraill, ac archwilio'r gwersi y gall Cymru eu dysgu, ond hefyd ei osod o fewn cyd-destun ehangach gwella gwaith yng Nghymru.

Mae cynllun peilot Gwlad yr Iâ, a welodd y sector cyhoeddus yn symud o wythnos 40 awr i wythnos 35 neu 36 awr, wedi darparu tystiolaeth galonogol. Er enghraifft, roedd cynhyrchiant a darparu gwasanaethau wedi aros yr un fath neu wedi gwella ar draws y rhan fwyaf o weithleoedd y treial. Fodd bynnag, grŵp cymharol fach o weithwyr oedd ynghlwm wrth y cynllun, gyda'r rhan fwyaf ohonynt wedi'u cyflogi'n llawn amser, felly mae angen inni ystyried hynny'n ofalus yn rhan o'r darlun cyfan, wrth inni ddod i gasgliadau. 

Yn y cyd-destun hwnnw, mae hefyd yn bwysig cydnabod bod y gwaith ar gynllun peilot yr Alban yn dal i fod yn ei gamau cynnar. Maent yn gweithio drwy nifer o faterion i lunio cynllun peilot trwyadl, ac edrychwn ymlaen at weld y manylion pellach a ddaw o'r Alban ac at ystyried y dystiolaeth sy'n deillio o'r cynlluniau peilot yn Iwerddon ac yn Sbaen. Gwn fod fy nghyd-Aelod Jack Sargeant—fy nghymydog etholaethol Jack Sargeant—yn cynnal digwyddiad ar yr union bwnc hwn nos yfory, ac rwy'n awyddus iawn, ochr yn ochr â'r ddadl hon heddiw, i glywed am y profiadau hynny, nid y posibiliadau'n unig, ond ynglŷn â mynd i'r afael â rhai o'r heriau y clywsom amdanynt heddiw i wneud yn siŵr—. Wyddoch chi, ni allwn ddeddfu ar gyfer uchafswm oriau, ond sut y gallwn ddefnyddio ysgogiadau eraill, a hefyd sut y gallwn ei wneud mewn ffordd sy'n sicrhau cyfle cyfartal i weithwyr ar draws y sectorau?

Rydym yn gwrthwynebu gwelliant 3 a gyflwynwyd gan Darren Millar ac y siaradodd Joel James amdano. Nid oes unrhyw gwestiwn o orfodi wythnos pedwar diwrnod ar gyflogwyr a gweithwyr yng Nghymru. Credwn mewn partneriaeth gymdeithasol a llais cyfartal i gyflogwyr a gweithwyr. Yn yr un modd, ni fyddwn yn cefnogi gwelliant 4, hefyd yn enw Darren Millar, sy'n ein hatgoffa bod materion cyflogaeth wedi'u cadw'n ôl i Senedd y DU. Nid oes a wnelo'r ddadl hon â deddfu ar faterion cyflogaeth; mae'n ymwneud â sut y gallwn ddefnyddio ein dulliau ni i ysgogi a hyrwyddo arferion gwaith mwy blaengar. Ac mae'n rhaid i mi ddweud, o'r cyfraniadau ar feinciau'r Ceidwadwyr, mae'n edrych yn debyg nad yw'r rhethreg a'r sloganau ynghylch codi'r gwastad yn berthnasol i weithwyr a gweithleoedd.

Byddwn yn parhau i roi sylw manwl i'r dystiolaeth ynglŷn ag wythnos waith pedwar diwrnod, yn enwedig tystiolaeth y gall wythnos waith pedwar diwrnod wella cydbwysedd bywyd a gwaith pobl, ein helpu i leihau allyriadau carbon a llygredd aer a chefnogi cydraddoldeb rhywiol, heb arwain at golli cyflog neu leihau telerau ac amodau, gan gynnal cynhyrchiant, a'i wella, gobeithio.

Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio mewn partneriaeth gymdeithasol i ddatblygu gwaith teg, ac rwyf wedi ymrwymo i wneud gwaith ehangach i edrych ar ddyfodol gwaith teg yng Nghymru, ac o'r herwydd, edrychwn ymlaen at ddilyn datblygiadau cynlluniau peilot mewn gwledydd eraill ac at ddysgu gwersi ganddynt fel rhan o'r gwaith hwn dros y misoedd nesaf, ac rwy'n edrych ymlaen at allu cydweithio mewn partneriaeth i fwrw ymlaen â hynny. Diolch.