7. Dadl Plaid Cymru: Wythnos waith pedwar diwrnod

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:16 pm ar 22 Medi 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Gareth Davies Gareth Davies Conservative 5:16, 22 Medi 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn am eich sylw crafog ynglŷn ag undeb, Jack. Nid wyf yn aelod o undeb, ac nid wyf yn arbennig o awyddus i fod, yn anffodus.

Ond efallai mai dyma gynllun mawreddog Plaid Cymru; efallai eu bod am dwyllo'r cyhoedd yng Nghymru i gredu y gallent weithio diwrnod yn llai am yr un cyflog, ond mai dim ond Cymru annibynnol yn cael ei harwain gan Blaid Cymru a allai gyflawni hynny. Wel, ffantasi ydyw, yn union fel yr un y gall Cymru oroesi heb gymorthdaliadau gan drethdalwyr Lloegr. Nid yw'r cynnig yn sôn bod y rhan fwyaf o'r cynlluniau peilot wedi methu am eu bod yn anfforddiadwy. Fel y freuddwyd gwrach iwtopaidd sosialaidd arall, incwm sylfaenol cyffredinol, mae gweithio pedwar diwrnod yn amhosibl ei weithredu.

Fy mhryder mwyaf fel Gweinidog yr wrthblaid dros wasanaethau cymdeithasol yw'r effaith y byddai hyn yn ei chael ar y sector gofal. Ni allwn lenwi'r swyddi sydd eu hangen i ddarparu gofal da a diogel fel y mae, heb sôn am gynyddu'r gweithlu un rhan o bump. Ym mis Awst, nododd prif arolygydd Arolygiaeth Gofal Cymru mewn ysgrifen yr hyn y mae llawer ohonom wedi bod yn ei ddweud ers misoedd—mai recriwtio a chadw staff oedd un o'r pryderon mwyaf mewn perthynas â gofal cymdeithasol: 'Oni bai bod pobl yn dod i mewn i'r gweithlu gofal cymdeithasol, ein hofn ni yw y bydd mwy a mwy o bobl yn y pen draw yn mynd i ofal preswyl yn gynharach nag y bydd angen iddynt ei wneud, neu y byddant yn mynd i'r ysbyty os oes ganddynt broblemau iechyd lluosog.' Mae cartrefi gofal yn dweud eu bod yn gosod hysbysebion recriwtio yn ddyddiol, ac eto ni ddaw unrhyw gais i law. Dywedodd un pennaeth cartref gofal:

'Mae staffio'n enbyd. Nid oes gennym ddigon o bobl yn dod i mewn i'r diwydiant gofal ac mae gennym bobl yn gadael yn eu heidiau.'

Mae mor ddrwg fel bod cannoedd o swyddi gwag yn cael eu hysbysebu bob wythnos. Mae hyn ar ben y prinder cronig a nodwyd cyn y pandemig. Mae Llywodraeth Cymru yn cyfaddef bod angen iddynt recriwtio 20,000 o weithwyr gofal ychwanegol erbyn diwedd y degawd, a hynny i gadw pethau fel y maent heb ystyried bod traean o'r gweithlu'n agosáu at oedran ymddeol. Pe baem yn cefnogi arbrawf cymdeithasol diweddaraf Plaid Cymru, byddai angen 10,000 o staff ychwanegol arnom yfory. Mae'n rhaid i gefnogwyr mwyaf llafar gweithio pedwar diwrnod hyd yn oed gyfaddef bod hynny'n amhosibl. Gadewch inni ganolbwyntio ein hymdrechion ar ddatrys problemau ein sector gofal yn hytrach na cheisio troi Cymru'n rhyw fath o wlad ffantasi iwtopaidd. Rwy'n annog yr Aelodau i wrthod cynnig Plaid Cymru, a chefnogi ein gwelliannau. Diolch yn fawr iawn.