Part of the debate – Senedd Cymru am 2:35 pm ar 28 Medi 2021.
A gaf i alw am ddadl yn y Siambr hon ar fater yr hyn y mae modd ei wneud i ddarparu teithio mwy diogel ar gyfer marchogion ceffylau yng Nghymru? Mae perchnogaeth ceffylau yng Nghymru werth dros £0.5 biliwn i economi Cymru, ac mae'n rhan hanfodol o iechyd a lles llawer o bobl. I berchnogion ceffylau, mae marchogaeth ac ymarfer eu ceffylau yn rhan annatod o'u bywydau, ac yn rhywbeth y mae angen ei amddiffyn yn fwy. Mae marchogaeth ceffylau ar y ffyrdd wedi dod yn fwyfwy peryglus. Mae Cymdeithas Ceffylau Prydain wedi adrodd, drwy eu hymgyrch Dead Slow, fod 1,010 o achosion yn ymwneud â cheffylau wedi bod eleni; 46 o geffylau wedi'u lladd; a 118 o geffylau wedi'u hanafu yn y DU. Er bod Llywodraeth Cymru wedi cynnig newidiadau i'r cod priffyrdd, nid yw hyn yn newid y ffaith bod 80 y cant o achosion yn digwydd oherwydd bod gyrwyr yn teithio'n rhy agos at geffylau.
Bydd y ddadl hefyd yn amserol iawn, oherwydd, fel y mae rhai Aelodau'n gwybod, ddydd Sul, 19 Medi, cynhaliodd marchogion ceffylau ledled Cymru brotest i alw am gynlluniau teithio llesol i'w cynnwys nhw. Maen nhw'n dadlau bod llawer o lwybrau ceffylau wedi'u hisraddio i lwybrau troed, sydd wedi dileu llwybrau hanfodol i geffylau a'u marchogion, gan eu gorfodi i ddefnyddio ffyrdd i deithio arnyn nhw. Byddwn i'n gofyn am y ddadl hon fel mater brys. Byddai'n caniatáu i Aelodau gyflwyno profiadau marchogion ceffylau o bob rhan o'u rhanbarthau a thrafod cynigion y byddai modd eu rhoi ar waith i helpu i ddiogelu ceffylau a marchogion. Dylai'r ddadl hefyd drafod cynnwys marchogion yng nghynlluniau teithio llesol Llywodraeth Cymru. Diolch.