Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 29 Medi 2021.
I ateb Jenny Rathbone, y rheswm pam y mae pwysau ar sir Fynwy yw am na wnaeth eich Llywodraeth chi adeiladu tai yn y lle cyntaf, dyna oedd y broblem.
Weinidog, fel y gwyddom i gyd, ein ffyrdd ledled Cymru a'r Deyrnas Unedig yw'r rhydwelïau hanfodol sy'n ein cysylltu ni i gyd. Mae'r ddynoliaeth wedi creu rhwydwaith cymhleth o ffyrdd sy'n cysylltu cymunedau ym mhob rhan o Gymru ac wedi dod â ni i gyd yn agosach at ei gilydd. Ac mae wedi gwneud y gemau rygbi a phêl-droed lleol hynny'n llawer haws i bobl eu mynychu.
Rhaid inni beidio byth ag anghofio'r aberth, yr amser a'r ymdrech a aeth i gysylltu ein gwlad. Rydym yn defnyddio ein rhwydwaith ffyrdd i gludo nwyddau a gwasanaethau ar draws pellteroedd hir a byr i dyfu ein heconomi yma yn y Deyrnas Unedig. Roedd y rhwydwaith ffyrdd hefyd, am y tro cyntaf mewn hanes dynol, yn rhoi cyfle i bobl a oedd â cherbyd neu ddulliau eraill o deithio i wneud hynny ar draws ein gwlad fawr ac ymweld â lleoedd, rhywbeth a oedd, ar un adeg, yn cael ei ystyried yn ddim mwy na breuddwyd. Ni ddylid tanbrisio'r rhyddid yr ydym i gyd yn ei fwynhau heddiw ar ein ffyrdd.
Fodd bynnag, mae'r amseroedd wedi newid. Rydym yn deall y pwysau real ar ein hamgylchedd. Rydym wedi symud at ddulliau mwy cynaliadwy o deithio. Mae datblygiad y car trydan wedi bod yn un o ddyfeisiadau gwych y cyfnod modern, ac rydym mewn sefyllfa bellach i symud at drafnidiaeth fwy gwyrdd, gan ddefnyddio pŵer hydrogen, a rhaid i'r Llywodraeth hon wneud mwy i fuddsoddi yn y technolegau gwyrdd a rhoi hwb i'r chwyldro gwyrdd hwnnw. Ac rwyf am dalu teyrnged gyflym i Riversimple, sy'n arwain y ffordd yng Nghymru gyda'r dechnoleg hon.
Yn fy etholaeth i ym Mrycheiniog a Maesyfed, mae'r rhwydwaith ffyrdd yn hanfodol bwysig i fy etholwyr sy'n teithio'n bennaf allan o'r sir i weithio oherwydd y drafnidiaeth gyhoeddus wael sy'n gwasanaethu ein cymunedau. Mae'r cynlluniau y mae Llywodraeth Cymru'n eu llunio ar gyfer teithio llesol yn wych os ydych yn byw mewn dinas, ond os ydych yn byw yng nghefn gwlad Cymru, mae eich mynediad at drafnidiaeth gyhoeddus yn llawer mwy cyfyngedig, ac mae'r Llywodraeth yn anghofio hyn dro ar ôl tro. Dyna pam fy mod mor bryderus ynglŷn â galwadau Llywodraeth Cymru i gyflwyno treth ffordd a thollau ffyrdd yng Nghymru, gan honni eu bod yn diogelu'r amgylchedd. Os yw'r Llywodraeth hon am ddiogelu'r amgylchedd, efallai y dylech roi'r gorau i roi cyllid trethdalwyr tuag at faes awyr, neu efallai y dylech newid y fflyd gyfan o geir Gweinidogion o fod yn rhai sy'n rhedeg ar ddiesel i fod yn rhai sy'n rhedeg ar ynni gwyrdd, ond ni allaf eich gweld yn gwneud hynny. Mae gennych ambell Nissan Leaf, felly rydych chi'n mynd rywfaint o'r ffordd i ddatrys y broblem. Ac efallai y gallech hefyd gyflawni'r Ddeddf aer glân yr ydych yn hoffi siarad llawer iawn amdani.
Mae angen inni weld y Llywodraeth hon yn buddsoddi mwy o arian mewn pwyntiau gwefru trydan ac yn darparu mwy o gyllid ar gyfer ymchwil a datblygu pŵer hydrogen. Y gwir amdani yw y bydd trethi ffyrdd yn atal y tlotaf yn ein cymdeithas rhag gallu teithio a mwynhau eu bywydau yn y ffordd y maent yn ei wneud ar hyn o bryd, ac rwy'n siŵr nad yw'r Aelodau Llafur am wneud dim i niweidio'r tlotaf yn ein cymdeithas. Credaf y dylai Llywodraeth Cymru fod yn dryloyw a chynhyrchu papur sy'n dangos inni pwy fydd y tollau a'r trethi hynny'n eu taro galetaf. Pobl dlawd y wlad hon yr hoffwch ddweud eich bod yn eu cynrychioli—[Torri ar draws.] Na, nid wyf am dderbyn ymyriad, nid oeddech chi am dderbyn un yn gynharach.
Mae hyn yn ymddangos i mi fel cam ideolegol a fydd yn costio i fusnesau ac yn taro ein heconomi mewn ffordd na allwch ei rhagweld. Bydd yn cyfyngu ar ryddid dinasyddion Cymru, ac mae hynny'n rhywbeth na allaf ei dderbyn. Mae'n drueni heddiw fod Llafur wneud gwneud eu 'dileu'r cyfan' arferol i'n cynnig, gan osgoi'r pwnc unwaith eto. Gobeithio y bydd yr Aelodau yn y Siambr hon yn cefnogi ein cynnig. Rydym yma i wella bywydau pobl Cymru, nid eu hamddifadu o'u rhyddid dan sosialaeth ac ychwanegu beichiau ychwanegol i'w bywydau. Felly, gofynnaf i bob Aelod yn y Siambr gefnogi'r cynnig Ceidwadol hwn a chefnogi pobl weithgar Cymru. Diolch.