Part of the debate – Senedd Cymru am 5:39 pm ar 29 Medi 2021.
Rwy'n deall y ddadl, rwyf hefyd yn deall y dystiolaeth, ac mae'r dystiolaeth gan Bwyllgor Newid Hinsawdd y DU yn dangos nad yw hynny'n wir, oherwydd os ydych yn adeiladu mwy o ffyrdd, rydych wedi ymgorffori carbon yn y ffyrdd eu hunain, sy'n gynhyrchwyr allyriadau sylweddol. Mae cynhyrchu'r ceir ychwanegol a ddaw o'r gofod ffordd ychwanegol ynddo'i hun yn cynhyrchu carbon. A hyd yn oed pe bai gennych 100 y cant o geir trydan, rhywbeth sydd flynyddoedd lawer i ffwrdd, rydych yn dal i fod angen cynhyrchu ynni ychwanegol i'w pweru, ar ben yr holl fanteision negyddol eraill sydd gennym o fod gormod o geir yn ein trefi a'n dinasoedd, gyda lledaeniad siopau y tu allan i'r dref yn bygwth ac yn lladd canol trefi yn un, ac rwy'n eu clywed yn cwyno am hynny hefyd. Felly, mae arnaf ofn nad yw'r ddadl yn gwrthsefyll craffu ar y ffeithiau.
Ond nid wyf yn credu bod ganddynt ddiddordeb yn y ffeithiau; mae ganddynt ddiddordeb mewn cynhyrfu pobl yn hytrach na wynebu'r dewisiadau anodd y mae'n rhaid i ni, fel cymdeithas, eu hwynebu i wneud cynnydd yn erbyn yr her gymdeithasol ddirfodol hon. Ac unwaith eto, rwy'n dweud wrth yr Aelodau, er mwyn cyrraedd y targedau newid hinsawdd yr ydym i gyd wedi ymrwymo iddynt, mae angen inni wneud mwy o doriadau yn y 10 mlynedd nesaf i allyriadau nag y llwyddasom i'w gwneud dros y 30 mlynedd diwethaf. Nid wyf wedi clywed un cynnig difrifol gan y Ceidwadwyr ynglŷn â sut y byddent yn gwneud hynny, a hoffwn ofyn iddynt feddwl am hynny, a gwneud cyfraniad adeiladol i'r heriau sydd o'n blaenau.
I droi at rai o'r cyfraniadau eraill sy'n haeddu ymateb mwy difrifol, rwy'n cytuno'n llwyr gyda Delyth Jewell mai'r hyn sydd angen inni ei wneud yw gwella trafnidiaeth gyhoeddus cyn inni ddechrau meddwl am dollau. Ond fel y nododd Jenny Rathbone yn gywir, y Llywodraeth Geidwadol sydd wedi dweud na fydd hi'n gyfreithlon i werthu ceir diesel a phetrol erbyn diwedd y degawd hwn, ac mae hynny'n golygu y bydd angen newid yr holl sylfaen drethu. Os nad oes gennych geir petrol, ni allwch godi treth ar betrol; felly mae angen i chi ddod o hyd i ffordd arall o gynhyrchu'r £40 biliwn y cyfeiriodd Jenny Rathbone ato.
Hoffwn glywed y syniadau oddi ar feinciau'r Ceidwadwyr, oherwydd maent yn beiriant syniadau arloesol y prynhawn yma hyd yn hyn ynglŷn â sut i gynhyrchu'r refeniw hwnnw. Ond mae'n debyg fod codi tâl ar bobl yn ôl faint y maent yn ei yrru yn syniad synhwyrol; mae'n sicr yn syniad y mae Trysorlys eu Llywodraeth eu hunain yn edrych arno wrth inni siarad. Ond unwaith eto, nid oes a wnelo hyn â dadl ddifrifol i drafod syniadau difrifol; mae hyn yn ymwneud ag abwyd clicio a cheisio dosbarthu taflenni i pobl sy'n pryderu am y dewisiadau sy'n rhaid i bob un ohonom eu hwynebu fel cymdeithas. Mae gennym gynlluniau difrifol ar gyfer newid dulliau teithio, ar gyfer gwella trafnidiaeth gyhoeddus, ar gyfer rhoi dewisiadau amgen go iawn a realistig i bobl ynghyd ag ymgyrch newid ymddygiad, i roi'r cymhellion a'r wybodaeth i bobl er mwyn ceisio eu hannog i ymddwyn yn wahanol.
Rwy'n ymddiheuro i'r Aelodau am fethu ymdrin â'r holl bwyntiau dilys a wnaethant, ond roeddwn yn meddwl ei bod yn werth rhoi amser i geisio datglymu'r nonsens a glywsom gan y Blaid Geidwadol fel y gallwn ddechrau canolbwyntio fel Senedd ar atebion go iawn i broblemau go iawn yn hytrach na malu awyr yr wrthblaid.